Za
chowanie sprawcy przestępstwa oszustwa kredytowego, stypizowanego w art. 297 § 1 KK, może przybierać formy: przedkładania fałszywych dokumentów, przedkładania dokumentów stwierdzających nieprawdę, przedkładania nierzetelnych pisemnych oświadczeń. Kumulatywną kwalifikację przyjąć należy w przypadku zbiegu art. 297 § 1 KK i art. 270 § 1 KK, gdy sprawca działając w celu uzyskania kredytu, pożyczki bankowej, gwarancji kredytowej, dotacji, subwencji lub zamówienia publicznego, używa jako autentycznego dokumentu fałszywego lub stwierdzającego nieprawdę, który sam podrobił.
Możliwy jest kumulatywny zbieg przepisu art. 297 § 1 i przepisu art. 286 § 1 KK. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 KK należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd ), ale także i to że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion. Działanie sprawcy, określone w art. 286 § 1 KK jako doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, sprowadza się do trzech wymienionych w tym przepisie sposobów: wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu, wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Od strony podmiotowej oszustwo jest przestępstwem kierunkowym. Sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Jest to przestępstwo celowościowe, które może być popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim.
Warunkiem przypisania sprawcy przestępstwa z art. 297 § 1 KK kumulatywnej odpowiedzialności z art. 286 § 1 KK jest wykazanie, że najpóźniej w chwili przedkładania pracownikom instytucji udzielającej kredytu czy pożyczki stosownych w tej mierze dokumentów, w tym wniosku o jej udzielenie, sprawca ten miał jednocześnie zamiar wykorzystania całego kredytu czy pożyczki sprzecznie z jej celami. Brak po stronie kredytobiorcy zamiaru doprowadzenia pracownika banku do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i osiągnięcia tym samym korzyści majątkowej faktycznie jest jedynym elementem różniącym przestępstwo z art. 297 § 1 KK od przestępstwa z art. 286 § 1 KK. W przeciwieństwie do art. 286 § 1 KK, który uzależnia odpowiedzialność sprawcy od wprowadzenia w błąd osoby rozporządzającej własnym lub cudzym mieniem art. 297 § 1 KK takiego warunku nie wprowadza. Sprawca tego przestępstwa musi jedynie wiedzieć, że przedkłada fałszywe lub poświadczające nieprawdę dokumenty, lub złożyć nierzetelne pisemne oświadczenie w celu uzyskania pożyczki bankowej, kredytu lub innego świadczenia.
Jeśli wprowadzenie w błąd określonego podmiotu prowadzi do uzyskania instrumentu wsparcia finansowego i nie towarzyszy temu zamiar wykorzystania środków finansowych niezgodnie z ich przeznaczeniem, wówczas mamy do czynienia z występkiem z art. 297 § 1 KK. Jeśli natomiast istnieje równolegle zamiar wykorzystania uzyskanych środków finansowych sprzecznie z celem, na który je przyznano, wówczas dodatkowo znajduje zastosowanie przepis art. 286 § 1 KK.
Zaznaczyć trzeba, że dla przypisania obok występku z art. 297 § 1 KK, nadto przestępstwa z art. 286 § 1 KK w warunkach zbiegu realnego, konieczne jest wykazanie, że już w czasie przedłożenia wskazanego w art. 297 § 1 KK dokumentu lub oświadczenia, sprawca miał zamiar wykorzystania środków finansowych sprzecznie z ich przeznaczeniem (wyrok SA w Gdańsku z dnia 06.10.2015 r., II AKa 212/15, wyrok SA w Katowicach z dnia 23.08.2013 r., II AKa 262/13).
To, że sprawcy oszustw kredytowych, w zdecydowanej większości spraw wyczerpują równocześnie swoim zachowaniem znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 KK nie może zwalniać sądu od potrzeby wnikliwego rozważenia w każdym wypadku, istnienia po stronie oskarżonego szczególnego zamiaru doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Gdyby każdy sprawca przestępstwa z art. 297 § 1 KK automatycznie odpowiadał za czyn z art. 286 § 1 KK, to wprowadzenie do Kodeksu karnego przestępstwa stypizowanego w przepisie art. 297 § 1 KK należałoby ocenić jako zabieg zbędny. Przecież w przypadku, gdyby z przyczyn od sprawcy niezależnych, nie doszło do udzielenia kredytu czy pożyczki, to przedłożenie fałszywych dokumentów czy nierzetelnych oświadczeń w celu jego uzyskania należałoby każdorazowo kwalifikować z art. 13 § 1 KK w zw. z art. 286 § 1 KK.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
