Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Oszustwo ubezpieczeniowe, czyli wyłudzenie odszkodowania – art. 298 kodeksu karnego

Art. 298 kodeksu karnego

§ 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.

Celem tego przepisu jest ochrona ponadindywidualnych interesów społecznych, związanych z utrzymaniem funkcjonalnej oraz socjalnej sprawności instytucji ubezpieczeniowych, a tym samym interesów majątkowych poszczególnych ubezpieczycieli realizujących zadania w zakresie systemu ubezpieczeń. Przedmiotem czynności wykonawczej w przypadku omawianego przestępstwa ubezpieczeniowego jest przedmiot umowy ubezpieczeniowej, na który składa się każda rzecz bądź zespół rzeczy wchodzących w zakres ubezpieczonego mienia, których uszkodzenie bądź utrata mogą stanowić podstawę do wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia. Za przestępstwo ubezpieczeniowe odpowiada tylko osoba, powodująca umyślnie zdarzenie będące podstawą do wypłaty odszkodowania.

Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.  Ochroną objęte są ubezpieczenia w najszerszym zakresie, a więc ubezpieczenia społeczne i gospodarcze, przymusowe lub dobrowolne, zawierane przez osoby fizyczne lub prawne.

Pozorowanie zdarzenia

Z istoty tego rodzaju przestępstwa, jakim jest oszustwo ubezpieczeniowe wynika, że chodzi o takie upozorowanie zdarzenia, z którego zaistnieniem łączy się wypłata świadczenia przez ubezpieczyciela by sprawiało ono wrażenie autentycznego dla innych osób, w tym zwłaszcza oceniających to zdarzenie i jego następstwa z ramienia ubezpieczyciela. Chodzi przecież o wywołanie błędnego przeświadczenia o występowaniu sytuacji skutkującej wypłatą odszkodowania. Musi więc ona sprawiać wrażenie realnej nie tylko na pierwszy rzut oka i być zdatną do wywołania nie odpowiadającego rzeczywistości przekonania o istnieniu u osób zawodowo zajmujących się oceną takich zdarzeń. Wtedy przecież sprawca może liczyć na osiągnięcie zamierzonego celu – wypłatę nienależnego świadczenia.

Wypadek to zdarzenie losowe, które nastąpiło wbrew lub niezależnie od woli ubezpieczającego. Zdarzenie pozorujące wypadek ubezpieczeniowy, to zdarzenie wykazujące cechy tego wypadku. Wypadek od zdarzenia różni się tylko tym, iż wypadek jest zdarzeniem losowym, zaś wynik zachowania się sprawcy – zdarzeniem umyślnie przez niego zdeterminowanym.

Osoba, która pozoruje wypadek ubezpieczeniowy przez nieostrożność (lekkomyślność albo niedbalstwo), a nawet działa z zamiarem jego upozorowania, w sytuacji gdy nie działa w celu uzyskania odszkodowania, nie popełnia przestępstwa z art. 298 § 1 KK. Chęci zniszczenia ubezpieczonego mienia nie zawsze musi towarzyszyć chęć uzyskania odszkodowania, chociażby w sytuacji, w której sprawca zniszczenia nie ma świadomości istnienia umowy ubezpieczeniowej.

Związanie umową ubezpieczenia

Ustawodawca nie wymaga, aby sprawca rozważanego przestępstwa był w jakikolwiek sposób związany umową ubezpieczeniową, na podstawie której wypłacane jest odszkodowanie. Jakkolwiek celem sprawcy jest uzyskanie odszkodowania, to jednak on sam nie musi być jego beneficjentem. Odszkodowanie mogą w szczególności otrzymać: ubezpieczający (strona umowy – płacący składki), ubezpieczony (osoba, której majątkowi zagraża wypadek) i uprawniony (osoba trzecia uprawniona do odszkodowania). Sprawca może tutaj działać na rzecz wskazanych osób.

W praktyce co do zasady sprawcami przestępstwa ubezpieczeniowego są strony umowy ubezpieczenia, co nie oznacza, iż sprawcą nie może być osoba trzecia wywołująca zdarzenie w celu otrzymania odszkodowania przez osobę trzecią, która nie jest stroną takiej umowy. Sprawcą może być każda osoba powodująca zdarzenie, mogące stanowić podstawę do wypłaty odszkodowania, także dla innego podmiotu, nie dla niej samej.

Poza zakresem karania pozostaną te stany faktyczne, gdzie rzeczywiście dojdzie do zdarzenia, stanowiącego podstawę do wypłaty odszkodowania, a bezprawne zachowanie sprawcy ograniczy się do kłamliwego określenia np. poniesionej szkody, bez jednoczesnego pozorowania jej wystąpienia.

Zapobiegnięcie wypłaty odszkodowania

Poprzez sformułowanie zapobiegnięcia wypłaty odszkodowania należy rozumieć wszelkie zachowania sprawcy, który spowodował zdarzenie będące podstawą do wypłaty odszkodowania, to znaczy jego działania lub zaniechania, w konsekwencji których odszkodowanie nie zostało wypłacone przez zakład ubezpieczeń. Kodeks karny nie wymaga, aby zapobieżenie wypłacie odszkodowania było wyłącznie rezultatem zachowania się sprawcy, co oznacza, że sprawca może posłużyć się w tym celu inną osobą.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań