Łapownictwo osoby pełniącej funkcję kierowniczą spółki lub firmy i działanie ich szkodę- art. 296a kodeksu karnego

Art. 296a kodeksu karnego

§ 1. Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w § 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 wyrządza znaczną szkodę majątkową,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 5. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Przepis art. 296a k.k. chroni jednostkę organizacyjną wykonującą działalność gospodarczą przed działaniami na jej niekorzyść, takimi jak wyrządzenie jej szkody majątkowej lub popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji bądź podjęcie niedopuszczalnej czynności preferencyjnej. Zachowanie się sprawcy tego przestępstwa polega na żądaniu lub przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w zamian za nadużycie udzielonych uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na sprawcy obowiązku, mogących wyrządzić jednostce szkodę majątkową. Zachowanie sprawcy tego przestępstwa może również polegać na dopuszczeniu się czynu nieuczciwej konkurencji w zamian za opisane korzyści bądź na popełnieniu niedopuszczalnej czynności preferencyjnej na rzecz nabywcy albo odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia. Takie zachowania generalnie naruszają zasady prawidłowego postępowania w działalności gospodarczej. Podejmowane decyzje nie mogą bowiem być zakłócane w drodze oddziaływania na osoby uprawnione do ich podjęcia przez przyjęcie przez te osoby korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy.

Za rodzajowy przedmiot ochrony art. Art. 296a k.k. należy określić jako prawidłowy, rzetelny i uczciwy obrót gospodarczy, w którym funkcjonują uczciwe zasady gry rynkowej, a decyzje gospodarcze podejmowane są w oparciu o interes ekonomiczny kontrahentów. W zakresie pojęcia jednostki organizacyjnej zasadniczym punktem odniesienia jest prowadzenie działalności gospodarczej, ale  również jednostki organizacyjne, których właścicielem, udziałowcem czy akcjonariuszem są Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego pod warunkiem jednak, że nie sprawują one działań o charakterze wyłącznie władczym, lecz są podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą.

Odpowiedzialność karna

Odpowiedzialność karna nie jest uzależniona od podjęcia wspomnianych działań, do których zobowiązał się sprawca, w szczególności jest to jasne, gdy sprawca odpowiada za to, że jedynie żądał korzyści. Przestępstwo to może być popełnione zarówno w przypadku, gdy sprawca przyjął stosowną obietnicę, zobowiązując się do wskazanych działań, których jednak nie podjął, jak i w sytuacji, w której sprawca został wysoko wynagrodzony np. za szkodliwe i nieopłacalne dla przedsiębiorstwa zawarcie jakichkolwiek umów

Korzyść majątkowa lub osobista

Korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. Korzyścią majątkową jest każde przysporzenie majątkowe, mogące polegać na zwiększeniu aktywów, jak i zmniejszeniu pasywów.

Czyn nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.

Udzielenie albo obiecanie udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej

Na gruncie ustawowej typizacji przestępstwa z art. 296a § 2 k.k. nie ma żadnych podstaw by utrzymywać, że warunkiem ustalenia, iż sprawca obiecał udzielić korzyści, jest wykazanie, że miał on wolę spełnienia obietnicy. Założenie immanentnego istnienia zamiaru spełnienia obietnicy, jako warunku wypełnienia znamienia przedmiotowego ujętego w sformułowaniu „obiecuje udzielić korzyści”, byłoby apragmatyczne, jeśli uzmysłowić, że zaprzeczenie zamiarowi spełnienia obietnicy prawie zawsze ekskulpowałoby sprawcę, gdyż uniemożliwiałoby przyjęcie, że to znamię czynu zabronionego zostało zrealizowane. Umyślność odniesiona do samej czynności sprawczej, jako jednego ze znamion przedmiotowych przestępstwa z art. 296a § 2 k.k., przejawia się w świadomości składania obietnicy udzielenia korzyści, a nie w woli jej dotrzymania. Ten jeden element świadomości sprawcy nie jest oczywiście wystarczający dla pełnego wypełnienia strony podmiotowej czynu, gdyż musi ona obejmować świadomość wszystkich pozostałych elementów strony przedmiotowej, a więc tego, że udzielenie korzyści obiecuje się osobie pełniącej funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostającej z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, w zamian za nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku, mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową.