Art. 586 Kodeks spółek handlowych
Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Celem każdego przedsiębiorcy i osoby prowadzącej sprawy przedsiębiorcy jest kontynuacja działalności i usprawnianie jej funkcjonowania po to, aby utrzymać się na rynku. Perspektywa złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest ostatecznością, gdyż całkowicie eliminuje przedsiębiorcę z obrotu gospodarczego. W przypadku wypracowanej marki, renomy i woli kontynuowania działalności jest to najgorsze z możliwych rozwiązań.
Istotą przestępstwa z art. 586 KSH jest karalne niezgłoszenie wniosku o upadłość spółki handlowej w sytuacji, gdy spełnione zostały warunki uzasadniające konieczność dokonania tej czynności. Przestępstwo z art. 586 KSH można popełnić tylko w sposób umyślny, w zamiarze bezpośrednim albo ewentualnym. Działanie z zamiarem ewentualnym można przypisać sprawcy wówczas, gdy będąc świadomym ujawnienia się przyczyn upadłości, nie dopełnił obowiązku zgłoszenia, licząc na poprawę kondycji finansowej dłużnika i w ryzyko wyjścia z niekorzystnego położenia gospodarczego wkalkulował ewentualność przekroczenia dwutygodniowego terminu zgłoszenia upadłości.
Ograniczenie odpowiedzialności
Członkowie zarządu odpowiadają bowiem solidarnie za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Ustawa określa w sposób zamknięty warunki, dzięki którym członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że:
1) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo
2) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo
3) pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postepowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Ponadto w orzecznictwie wskazuje się, że wykazanie przez pozwanego członka zarządu, że wierzyciel mimo możliwości uzyskania zaspokojenia od spółki, nie wszczął odpowiednio wcześniej egzekucji, uwalnia członka zarządu przed jego roszczeniami. Podsumowując, aby pociągnąć członka zarządu do subsydiarnej odpowiedzialności, wierzyciel spółki musi wykazać się odpowiednim stopniem staranności i podjąć w stosownym czasie postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce.
Co do zasady odpowiedzialność karną ponoszą wszyscy członkowie zarządu oraz każdy z nich z osobna. Jednocześnie istotne jest to, że żaden z członków zarządu nie może uwolnić się od tej odpowiedzialności, podając, że miał inny zakres obowiązków lub nie znał sytuacji finansowej spółki. W zależności od okoliczności faktycznych, niektórzy członkowie zarządu będą mogli uwolnić się od odpowiedzialności z art. 586 KSH.
Jednak czasami udaje się przekonać Sąd, że w sytuacji, gdy członek zarządu wykaże, że nie mógł zgłosić wniosku o ogłoszenie upadłości z przyczyn dotyczących go osobiście, tj. przykładowo gdy był chory lub z innych przyczyn przez dłuższy czas nieobecny i nie mógł brać udziału w pracach zarządu, nie znał rzeczywistego stanu majątku spółki, został wprowadzony w błąd co do stanu majątku spółki lub też powstanie zobowiązania i bezskuteczność egzekucji miały miejsce za kadencji innego zarządu
Czas popełnienia przestępstwa
Przestępstwo z art. 586 KSH jest przestępstwem trwałym. Czas popełnienia przestępstwa z art. 586 KSH rozpoczyna się pierwszego dnia po upływie dwutygodniowego terminu od powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki, a kończy z chwilą złożenia przez zobowiązanego wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, ustania warunków uzasadniających upadłość spółki, bądź utraty przez sprawcę statusu osoby zobowiązanej do zgłoszenia takiego wniosku. W polskiej nauce prawa karnego nie występuje katalog zamknięty przestępstw o charakterze trwałym, terminem ustania bezprawnego stanu jest złożenie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości, w tym jednak przypadku spóźnienie nie zwolni z ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej zobowiązanego, gdyż członkowie zarządu mogą uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli udowodnią, że we właściwym czasie zgłosili przedmiotowy wniosek lub wszczęli postępowanie układowe.
Wniosek o ogłoszenie upadłości
Członkowie zarządu spółki lub likwidatorzy mają obowiązek zgłosić w sądzie nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (którą jest niewypłacalność spółki), wniosek o ogłoszenie upadłości. Członek zarządu nie musi wykazywać, że to on osobiście złożył wniosek o ogłoszenie upadłości. Istotne jest wykazanie, że złożenie takiego wniosku nastąpiło we właściwym czasie. Członek zarządu może się więc również powoływać na zgłoszony we właściwym czasie wniosek pochodzący od innych członków zarządu, a nawet przez wierzyciela spółki.
Bezwzględnym warunkiem ogłoszenia upadłości dłużnika jest jego niewypłacalność, która oznacza taki stan rzeczy, w którym jego majątek nie wystarcza na pokrycie wierzytelności. Za niewypłacalnego będzie uznany podmiot, który utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Oznacza to, że nie wystarcza sam fakt niedokonywania płatności w terminie. Wymagane jest, aby z sytuacji finansowej dłużnika wynikał brak możliwości dokonania wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a więc aby to była okoliczność obiektywna, a nie subiektywna. Opóźnienia przekraczające trzy miesiące pozwala przyjąć domniemanie niewypłacalności. Spełnienie którejkolwiek z ww. dwóch przesłanek skutkuje, co do zasady, powstaniem obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Członek zarządu ponosi odpowiedzialność za własne działanie, tj. za bezprawne, zawinione niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Odpowiedzialność ta powstaje więc wtedy, gdy niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki wyrządza wierzycielowi szkodę, gdyż nie uzyskuje on w ogóle zaspokojenia lub też uzyskuje zaspokojenie w mniejszym zakresie, niż miałoby to miejsce w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie.
Pomimo że wspólnik spółki jawnej, komplementariusz w spółce komandytowej czy też komandytowo-akcyjnej również są zobligowani do tego, aby w odpowiednim terminie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, nie podlegają oni odpowiedzialności karnej na gruncie Kodeksu spółek handlowych. Niemniej jednak nie oznacza to, że wspólnikom tych ostatnich spółek nie grozi odpowiedzialność karna za zaniechanie złożenia wniosku. Możliwość taką przewiduje bowiem chociażby art. 296 KK.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.