Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Przywłaszczenie, zatrzymanie, zabranie lub kradzież pieniędzy i rzeczy należących do spółki czy firmy

Strona podmiotowa przestępstwa z art. 284 § 1 KK ma charakter umyślny i kierunkowy, a sprawca musi działać w ściśle określonym celu, którym jest przywłaszczenie cudzego mienia. Przywłaszczeniem w rozumieniu powyższego przepisu jest bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania bądź też przeznaczenie go na inny cel niż przekazanie właścicielowi.

Umyślny i kierunkowy charakter przestępstwa z art. 284 § 2 KK wymaga działania w ściśle określonym celu, którym jest przywłaszczenie cudzej rzeczy (mienia). Nie wystarcza, że sprawca godził się na możliwość przywłaszczenia. Niezbędne jest, by tego chciał, by to było jego celem.

Nie stanowi przedmiotu sprzeniewierzenia rzecz ruchoma, która została powierzona sprawcy w sytuacji, gdy treść umowy stanowiącej podstawę przekazania rzeczy wskazuje na przeniesienie własności tej rzeczy na sprawcę. Przedmiotem czynności wykonawczej przestępstwa z art. 284 § 2 KK może być tylko cudza rzecz ruchoma.

Przestępstwo określone w art. 284 § 2 KK należy bowiem do kategorii tzw. przestępstw kierunkowych. Do przyjęcia realizacji znamion przestępstwa przywłaszczenia od strony podmiotowej konieczne jest wykazanie, że oprócz obiektywnego rozporządzenia przez sprawcę cudzą rzeczą ruchomą, jego działaniu towarzyszył zamiar tzw. animus rem sibi habendi, tj. zamiar zatrzymania tej rzeczy dla siebie albo dla innej osoby, bez żadnego ku temu tytułu i ekwiwalentu (por. wyrok SN z 6 stycznia 1978 r., V KR 197/77, OSNPG rok 1978, nr 6, poz. 64; wyrok SN z 9 grudnia 2003 r., III KK 165/03). Dla ustalenia znamion strony podmiotowej niezbędne jest ponadto wykazanie, że sprawca, postępując z rzeczą w sposób sprzeczny z uzgodnieniami poczynionymi z właścicielem, działał w celu włączenia rzeczy do swojego majątku i definitywnego pozbawienia osoby uprawnionej jej własności (por. wyrok SN z 6 maja 2004 r., V KK 316/03, OSNKW rok 2004, nr 7-8, poz. 70).

Zarówno właścicielem, jak i posiadaczem mienia spółki jest ta spółka. Osoba wchodząca w skład organu osoby prawnej jedynie dysponuje majątkiem spółki, wyrażając jej wolę. Żadna z osób wchodzących w skład spółki nie jest więc posiadaczem mienia tej spółki, chyba że na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy (np. Statutu spółki) wejdzie w jego legalne posiadanie lub zostanie ono powierzone tej osobie. Dopóki osoba fizyczna wchodząca w skład organów osoby prawnej (np. spółki) nie wejdzie w legalne posiadanie składnika majątku tejże osoby prawnej, każdy bezprawny zabór składnika tego majątku w celu przywłaszczenia stanowi przestępstwo kradzieży (art. 278 § 1 KK), a nie przywłaszczenie (art. 284 KK).

Zarówno kapitał zakładowy, jak i majątek spółki stanowią własność spółki jako samodzielnego podmiotu gospodarczego. Charakter majątku nie ulega nawet zmianie wówczas, gdy wspólnikiem w spółce z o.o. jest jedna osoba. Dysponować nim mogą – w granicach określonych przepisami – organy spółki, a nie poszczególni wspólnicy. Tak więc mienie spółki z o.o. jest dla udziałowców spółki mieniem cudzym. Nie ulega przeto wątpliwości, że udziałowiec nie może rozporządzać wypracowanym przez spółkę mieniem w sposób dowolny, a zwłaszcza z zamiarem powiększenia swego osobistego majątku.

Kapitał zakładowy w spółce z.o.o. jest majątkiem odrębnym od majątku osobistego udziałowców spółki, a więc mieniem cudzym w rozumieniu art. 284 § 2 KK, a w konsekwencji rozdysponowanie nim jak własnym, przy braku faktycznej własnej wpłaty na kapitał podstawowy spółki jest niewątpliwie działaniem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i to podjętym z góry powziętym działaniem.

Przypisanie przestępstwa przywłaszczenia mienia spółki nie wymaga wykazania co sprawca zrobił z tym mieniem, w jaki sposób skonsumował owoce przestępstwa. Wystarczy udowodnienie, że oskarżona osoba obciążała rachunek kierowanej przez nią spółki wydatkami na cele prywatne, niezwiązane w ogóle z działalnością firmy, czyniąc to z pełną świadomością łamania zasad dbałości o mienie firmy, które wyprowadzała dla korzyści osobistej lub w interesie innych osób. Z kolei jeżeli członkowie zarządu byli uprawnieni do pobierania z majątku spółki zaliczek na poczet świadczonych usług i zakupu towarów, to ich obowiązkiem był jednak zwrot zaliczek lub uczciwe rozliczenie pobranych pieniędzy.

Nie stanowi też przestępstwa przywłaszczenia cudzego mienia działanie jednego ze wspólników spółki jawnej, polegające na wykorzystaniu przychodów z rzeczy wspólnej do finansowania wydatków związanych z utrzymaniem substancji majątkowej spółki, czy szerzej nawet mówiąc – wydatków związanych z funkcjonowaniem spółki. Działanie takie pozbawione jest nader istotnego – dla odpowiedzialności karnej za przestępstwo przywłaszczenia – elementu, a mianowicie powiększenia przez sprawcę swego majątku kosztem majątku innego wspólnika.

Jak opisano wyżej, nie budzi przy tym wątpliwości, że mienie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest dla jej wspólników mieniem cudzym. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1993 r. I KZP 10/93, OSNKW rok 1993, nr 7-8, poz. 44). W przypadku zaś bezprawnego dokonania przez oskarżonych dyspozycji z tego rachunku jak właściciel, oskarżeni dopuściliby się przywłaszczenia powierzonych im pieniędzy, tj. przestępstwa z art. 284 § 2 KK (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 9 czerwca 2006 r. II AKA 143/06, OSAW rok 2007, nr 2, poz. 32, KZS rok 2007, nr 1, poz. 66, Wokanda rok 2006, nr 12, poz. 51, OSA rok 2007, nr 11, poz. 56).

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań