Art. 297 kodeksu karnego
§ 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew ciążącemu obowiązkowi, nie powiadamia właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na wstrzymanie albo ograniczenie wysokości udzielonego wsparcia finansowego, określonego w § 1, lub zamówienia publicznego albo na możliwość dalszego korzystania z instrumentu płatniczego.
§ 3. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, określonych w § 1, zrezygnował z dotacji lub zamówienia publicznego albo zaspokoił roszczenia pokrzywdzonego.
Ustawowe znamiona art. 286 § 1 KK i art. 297 § 1 KK w warunkach kumulatywnego zbiegu przepisów zachodzą wówczas, gdy sprawca wprowadza osobę ze strony instytucji uprawnioną do podjęcia decyzji o dofinansowaniu w błąd przedkładając jej podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne pisemne oświadczenie co do okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania dofinansowania, zaś w wyniku tego uzyskuje dla siebie lub innej osoby korzyść majątkową w postaci pozyskania takiego wsparcia finansowego. Kwota niezasadnie przyznanego w wyniku tych oszukańczych zabiegów dofinansowania jest zatem uzyskaną przez sprawcę korzyścią majątkową, poprawia bowiem jego sytuację finansową, rozumianą jako całokształt stosunków majątkowych. Nie można natomiast tracić z pola widzenia, że oszustwo stypizowane w art. 297 § 1 KK jest przestępstwem umyślnym kierunkowym, zatem do subsumpcji zachowań sprawcy pod ten przepis niezbędne jest ustalenie, że w celu uzyskania dofinansowania sprawca posłużył się sfałszowanymi dokumentami. Nie wystarczy zatem ustalenie, że miał możliwość zapoznania się z nimi i gdyby z niej skorzystał, to miałby świadomość ich charakteru.
Z istoty przestępstwa oszustwa finansowego (art. 297 § 1 KK) wynika, że sprawca po to, aby uzyskać korzyść majątkową przedkłada fałszywe lub potwierdzające nieprawdę dokumenty dotyczące okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania takiej korzyści (np. podjęcia decyzji o udzieleniu dofinansowania). Dla bytu czynu z art. 297 § 1 KK nie ma znaczenia, czy dofinansowanie zostało w ogóle udzielony, a w przypadku jego udzielenia, czy zostało spłacone, czy też nie, bowiem istota czynu wyczerpuje się w samym przedłożeniu w określonym celu m.in. fałszywych lub poświadczających nieprawdę dokumentów. Oszustwo finansowe z art. 297 § 1 KK jest przestępstwem formalnym, z narażenia na niebezpieczeństwo abstrakcyjne. Jego dokonanie następuje niezależnie od tego, czy doszło do udzielenia świadczenia, o które ubiegał się sprawca, a także od tego, czy mający go udzielić został wprowadzony w błąd i czy w ogóle zapoznał się z treścią przedkładanego przez sprawcę dokumentu lub oświadczenia.
Dla bytu przestępstwa z art. 297 § 1 KK nie jest konieczne wywołanie skutku w postaci uzyskania dotacji, czy kredytu na określony cel gospodarczy. Społeczna szkodliwość opisanych w ww. przepisie zachowań wyraża się w samym zagrożeniu stwarzanym przez sprawcę dla dóbr chronionych prawem, zaś z popełnieniem tego przestępstwa mamy do czynienia już wówczas, gdy sprawca przedłoży nierzetelne dokumenty, choćby owe przedłożenia nie doprowadziły do uzyskania dotacji czy kredytu.
Kumulatywny zbieg przepisów art. 297 § 1 KK i art. 286 § 1 KK jest możliwy i to nie tylko w przypadku zwrotnych form wsparcia finansowego, takich jak kredyty, czy pożyczki bankowe, ale także w odniesieniu do tego rodzaju form, do których należy w szczególności dofinansowanie z funduszy unijnych, w tym w ramach regionalnego programu operacyjnego, które ze swej istoty jest bezzwrotne. Możliwość przyjęcia rzeczywistego zbiegu wskazanych wyżej przepisów wymaga ustalenia, że sprawca nie tylko wprowadził w błąd podmiot przyznający powyższą formę wsparcia finansowego, ale nadto, że działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził ów podmiot do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że działanie w celu uzyskania którejkolwiek z form wsparcia finansowego wskazanych w art. 297 § 1 KK, nie może być utożsamiane automatycznie z działaniem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (vide: Komentarz do Kodeksu karnego pod red. A. Zolla, Zakamycze 2006). Wyrażony bowiem takim pojęciem prawnym cel, nosi w sobie ładunek negatywny, wynikający z faktu liczenia na pomnożenie swojego majątku cudzym kosztem. Jeśli natomiast chodzi o niekorzystne rozporządzenie mieniem, to istotne jest, aby ocen w tym względzie dokonywać z punktu widzenia interesów podmiotu, który udziela wsparcia finansowego. W przypadku kredytów i pożyczek bankowych, będzie tu miała znaczenie realna możliwość ich spłaty, elementy wyznaczające zdolność kredytową, formy zabezpieczenia itp., natomiast w przypadku m.in. dotacji z funduszy unijnych w ramach regionalnego programu operacyjnego, korzystność lub niekorzystność jej udzielenia w aspekcie prawnokarnym, oceniać trzeba z uwzględnieniem zamierzeń co do faktycznego wykorzystania środków finansowych.
To, że sprawcy oszustw czy wyłudzeń , w zdecydowanej większości spraw wyczerpują równocześnie swoim zachowaniem znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 KK nie może zwalniać sądu od potrzeby wnikliwego rozważenia w każdym wypadku, istnienia po stronie oskarżonego szczególnego zamiaru doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Gdyby każdy sprawca przestępstwa z art. 297 § 1 KK automatycznie odpowiadał za czyn z art. 286 § 1 KK, to wprowadzenie do Kodeksu karnego przestępstwa stypizowanego w przepisie art. 297 § 1 KK należałoby ocenić jako zabieg zbędny. Przecież w przypadku, gdyby z przyczyn od sprawcy niezależnych, nie doszło do udzielenia kredytu czy pożyczki, to przedłożenie fałszywych dokumentów czy nierzetelnych oświadczeń w celu jego uzyskania należałoby każdorazowo kwalifikować z art. 13 § 1 KK w zw. z art. 286 § 1 KK.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.