Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Fałszerstwo, podrobienie i przerobienie dokumentu w celu oszustwa oraz wyłudzenia kredytu lub pożyczki – art. 297 kk

Art.297 kodeksu karnego § 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Zawarta w przepisie art. 115 § 14 KK definicja „dokumentu” nie zawiera żadnego dodatkowego wymogu, aby scharakteryzowany w niej „każdy przedmiot” wyposażony był w jakiekolwiek dodatkowe cechy, a zwłaszcza atrybuty autentyczności. Nie jest zatem uprawnione wprowadzanie rozróżnienia, że pismo podrobione przez fałszerza pismem ręcznym, maszynowym, napisane na komputerze itp. jest dokumentem w ujęciu prawa karnego, a spreparowane przy użyciu kserografu czy też przesłane faxem dokumentem nie jest. Status dokumentu przysługuje zarówno kopii niepotwierdzonej za zgodność z oryginałem, jak też pismu przesłanemu drogą elektroniczną, czy też wydrukowi komputerowemu. W definicji dokumentu nie zawężono bowiem cech „każdego przedmiotu”, który może być dokumentem, do określonych wytworów materialnych, a więc może nim być także wytwór uzyskany za pomocą kserografu lub komputera, jak i pismo przesłane faxem lub drogą elektroniczną. Najczęściej przerabianymi dokumentami są umowy, PIT, zaświadczenia o zarobkach czy książka przychodów i rozchodów (KPiR).

Przez pisemne oświadczenie należy rozumieć wszelkie wypowiedzi zawarte w piśmie, sporządzonym własnoręcznie przez sprawcę lub sporządzonym przez inną osobę, lecz przedkładanym przez sprawcę w toku postępowania. Oświadczeniami w rozumieniu art. 297 § 1 KK będą więc zarówno pisma wymagane przez przepisy prawa w trybie postępowania prowadzonym dla uzyskania jednej z instytucji wymienionych w tym przepisie, jak i oświadczenia samorzutnie przedkładane przez sprawcę podczas postępowania prowadzonego w związku z ubieganiem się np. o uzyskanie kredytu.

Z kolei przez „przedkładanie”, o którym mowa w art. 297 § 1 KK, należy rozumieć wszelkie działania polegające na składaniu dokumentów lub oświadczeń, oddawaniu ich do przejrzenia lub oceny, a także na występowaniu z dokumentami lub oświadczeniami w stosunku do organu lub osoby. Wreszcie, co jawi się oczywistym w świetle wykładni językowej, przez pisemne oświadczenia rozumieć należy wszelkie wypowiedzi zawarte na piśmie, sporządzonym własnoręcznie przez sprawcę lub sporządzonym przez inną osobę, ale przedkładanym w toku postępowania. Nierzetelność oświadczenia może polegać na zawarciu w nim informacji nieprawdziwych albo przemilczeniu, mającym sugerować adresatowi stan rzeczy inny niż rzeczywisty, zawsze jednak warunkiem penalizacji jest, aby owo nierzetelne oświadczenie złożone było w formie pisemnej. Oświadczenie ustne może być jednak zaprotokołowane, wtedy zaś staje się oświadczeniem pisemnym.

Oświadczeniami w rozumieniu art. 297 § 1 KK będą więc zarówno pisma wymagane przez przepisy prawa w trybie postępowania prowadzonym dla uzyskania jednej z instytucji wymienionych w tym przepisie, jak i oświadczenia samorzutnie przedkładane przez sprawcę podczas postępowania prowadzonego w związku z ubieganiem się np. o uzyskanie kredytu (zob. P. Kardas, w: A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna, Zakamycze 2006, T. III, wyd. 2, s. 662-665; R. Zawłocki, w: A. Wąsek (red.), Kodeks karny. Część szczególna, Wyd. C. H. Beck 2005, T. II, wyd. 2, s. 1177-1178).

W judykaturze i piśmiennictwie wskazuje się, iż z punktu widzenia reguł wykładni językowej, zwłaszcza mając na względzie posłużenie się przez ustawodawcę w tekście komentowanego przepisu alternatywą rozłączną w postaci spójnika „albo”, uprawnione jest zapatrywanie prawne, że zawarty w art. 297 § 1 KK zwrot „okoliczności o istotnym znaczeniu” wiązać należy z nierzetelnymi, pisemnymi oświadczeniami, a nie z fałszywymi lub stwierdzającymi nieprawdę dokumentami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r., sygn. akt II KK 141/14, OSNKW rok 2015, nr 5, poz. 42, KZS sygn. akt 2015, nr 3, poz. 34, Biul.PK rok 2014, nr 12, str.12-14, Biul.SN rok 2015, nr 5, poz. 21; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2004 r., sygn. akt III KK 81/04, R. Korczyński, O niektórych kwestiach spornych na tle ujęcia oszustwa kredytowego w nowym Kodeksie karnym, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego, t. VIII, s. 59). „Okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego”, o jakim mowa w art. 297 § 1 zd. ostatnie KK, dotyczą wyłącznie „pisemnego oświadczenia”. Przepis ten wyraźnie wskazuje, że zachowanie sprawcy może polegać na przedłożeniu albo „podrobionego przerobionego, poświadczającego nieprawdę albo nierzetelnego dokumentu, albo nierzetelnego, pisemnego oświadczenia dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia (…)”. Mamy tu do czynienia z alternatywą rozłączną i wykładnia językowa nie nasuwa żadnych wątpliwości co do wskazanej wyżej interpretacji tego przepisu. Skoro tak, to sam fakt przedłożenia poświadczających nieprawdę dokumentów w celu wskazanym w tym przepisie jest wystarczający dla przyjęcia, że sprawca wyczerpał jego znamiona, oczywiście chodzi o dokumenty, bez których w ogóle nie byłoby możliwym uzyskanie środka finansowego, niezależnie od ich treści. Tak więc ocena, czy przedłożone stwierdzające nieprawdę dokumenty miały istotny wpływ na przyznanie dotacji jest zupełnie inną kwestią, niż „istotne znaczenie”, o jakim mowa w art. 297 § 1 KK. Każde złożenie stwierdzającego nieprawdę dokumentu celem uzyskania środka finansowego będzie wyczerpywać znamiona art. 297 § 1 KK, niezależnie od tego, czy miało to istotny wpływ na przyznanie dotacji, ten ostatni element dotyczy bowiem oświadczeń, nie zaś dokumentów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 lutego 2015 r., sygn. akt II AKa 435/14, KZS rok 2015, nr 9, poz. 69).

Istotą czynu z art. 297 § 1 KK jest posługiwanie się „nierzetelnym dokumentem” a nie „nierzetelne posługiwanie się dokumentem”. „Nierzetelność” dokumentu musi wynikać z samej jego treści, czyli być niejako inkorporowana w tym dokumencie. Nie sposób twierdzić, że o nierzetelności dokumentu (rzetelnego samego w sobie) może przesądzać sposób jego użycia. Rzecz nie w tym, jak dokument jest używany, ale w tym, co wynika z samej jego treści.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań