Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Bójka i pobicie – art. 158 Kodeksu karnego

Art. 158 Kodeksu karnego

§ 1. Kto bierze udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu § 1 lub w art. 157 spowodowanie średniego i lekkiego uszczerbku na zdrowiu § 1,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Podmiotem przestępstw określonych w art. 158 § 1-3 jest każdy, kto w jakikolwiek sposób bierze udział w bójce lub pobiciu, niezależnie od tego, czy jego osobisty udział wykazuje cechy działania niebezpiecznego dla życia człowieka lub jego zdrowia, a także niezależnie od tego, czy można mu przypisać zadanie ciosu powodującego następstwa, o których jest mowa w art. 158 § 2 lub 3. Odpowiedzialność za udział w bójce lub pobiciu ma charakter wspólnej odpowiedzialności biorących w takim zdarzeniu udział.

Jest rzeczą elementarną, iż przestępstwo z art. 158 KK – niezależnie od tego, czy w grę wchodzi bójka, czy pobicie – wymaga czynnego udziału minimum trzech osób. Jak podnosi się jednolicie w doktrynie i orzecznictwie, przez bójkę rozumie się fizyczne starcie pomiędzy co najmniej trzema osobami, które atakują się wzajemnie, występując zarazem w roli napastników i napadniętych. Pobiciem zaś jest czynna napaść dwóch lub więcej osób na inną osobę lub osoby, przy czym w zdarzeniu tym występuje wyraźny podział ról na napastników i napadniętych, broniących się (por. np. „Kodeks karny – komentarz” pod redakcją Andrzeja Zolla – część szczególna -Wydawnictwo Zakamycze 1999 teza 6 strona 297, Oktawia Górniok „Kodeks karny – komentarz” Gdańsk 2005 r. tom II teza 3 str. 130, Andrzej Marek „Komentarz do kodeksu karnego” Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 2000 teza 1 str. 81, Krystyna Daszkiewicz „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu – komentarz” Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2000 r. teza 1-3 str. 353 – 354).

Przepis art. 158 § 1 KK nie określa sposobu udziału w pobiciu (a także w bójce), co oznacza, że może to być każda forma świadomego współdziałania uczestników pobicia, a w jej ramach również każdy środek użyty do ataku na inną osobę (inne osoby), jeżeli wspólne działanie powoduje narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1 KK. Użycie przez co najmniej jednego z napastników niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka przedmiotu uzasadnia przyjęcie, że zdarzenie staje się niebezpieczne w rozumieniu art. 158 § 1 KK i na takiej też podstawie odpowiadać mogliby pozostali jego uczestnicy (por. A. Nowosad. Usiłowanie występku udziału w bójce i pobiciu jako przestępstwa narażenia na niebezpieczeństwo. PS 2008 r. Nr 3, s. 90). Czyn z art. 158 § 1 KK jest przestępstwem polegającym na samym narażeniu na nastąpienie skutków, o których mowa w tym przepisie, bez względu na to czy skutki te rzeczywiście nastąpią. Inaczej mówiąc „narażenie”, o którym mowa w art. 158 § 1 KK dotyczy jedynie potencjalnych a nie realnych skutków w postaci uszczerbku na zdrowiu, określonych w art. 156 § 1 KK lub w art. 157 § 1 KK.

Udziałem w bójce lub pobiciu może być każda forma świadomego współdziałania uczestników pobicia, a w jej ramach również każdy środek użyty do ataku na inną osobę (inne osoby), jeżeli wspólne działanie powoduje narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku wskazanego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1 KK. Do przypisania sprawcy udziału w pobiciu nie jest konieczne udowodnienie, iż zadał on pokrzywdzonemu lub pokrzywdzonym cios w postaci uderzenia, kopnięcia itp., a wystarczające jest świadome połączenie działania jednego ze sprawców z działaniem drugiego człowieka lub większej grupy osób przeciwko innemu człowiekowi lub grupie osób. Sprawcy odpowiadają niezależnie od tego, czy można ustalić, który z nich spowodował konkretne następstwa, ale pod warunkiem, że każdy z nich możliwość nastąpienia ich przewidywał albo mógł i powinien był przewidzieć.

Rozumienie znaczenia „brania udziału” jest szerokie. Udziałem w bójce lub pobiciu jest nie tylko zadawanie razów innym osobom, ale każda forma świadomego kierowanego wolą udziału w zdarzeniu zachowania. Obecność każdego uczestnika zwiększa dynamikę starcia, a jednocześnie wzmaga niebezpieczeństwo nastąpienia skutków na życiu lub zdrowiu człowieka. Do przypisania sprawcy udziału w przestępstwie bójki nie jest konieczne udowodnienie, że zadał komukolwiek cios. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Krakowie: „wystarczające jest świadome połączenie działania jednego ze sprawców z działaniem drugiego człowieka lub większej grupy osób przeciwko innemu człowiekowi lub grupie osób” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12.07.2012 r., II AKa 108/12, KZS 2012 r. Nr 9, poz. 38). W przytoczonym judykacie mowa o różnych formach brania udziału w bójce lub pobiciu. Obok fizycznej aktywności, może ono polegać na zagrzewaniu do walki, bądź na przyjęciu takiej solidarnej z napastnikami postawy, że wskazuje ona na potencjalną gotowość do przyłączenia się i zadawania ciosów, gdy tylko nadarzy się okazja lub zajdzie taka potrzeba (wyrok Sądu Najwyższego z 30.08.1972 r., I KR 172/72, RPEiS 1973/3/s. 347).

Konstrukcja bójki lub pobicia nie wymaga z reguły bardzo trudnego dowodowo ustalenia, który z uczestników zajścia zadał cios pociągający za sobą skutki decydujące o kwalifikacji prawnej. Konstrukcja bójki lub pobicia pozwala na ograniczenie się do ustalenia, czy dana osoba brała udział w bójce i jakiego typu była to bójka z uwagi na jej skutki (zob. wyrok SA w Łodzi z 12 października 2000 r., II AKa 181/2000, KZS 2001, z. 7-8, poz. 65). Do przyjęcia udziału w bójce lub pobiciu nie jest konieczne, aby konkretna osoba zadała innej osobie (innemu uczestnikowi bójki lub napadniętemu przy pobiciu) cios w postaci uderzenia, kopnięcia itp. Do przyjęcia uczestnictwa w bójce lub pobiciu wystarczy ”świadome połączenie działania jednego ze sprawców z działaniem drugiego człowieka lub większej grupy osób przeciwko innemu człowiekowi lub grupie ludzi (…)” – wyrok SN z 28 lipca 1972 r. (RW 692/72, OSNKW 1972, Nr 11, poz. 181), a także wyrok SA w Białymstoku z 25 listopada 1997 r. (II AKA 85/97, OSA 1998, z. 10, poz. 56).

Dba typy tych czynów, a słuszniej odmiany przestępstwa z art. 158 § 1 KK, ze względu na charakteryzującą ich dynamikę, mogą zmieniać swój charakter w różnych aspektach. Bardzo rzadko się zdarza, aby jakieś zajście o charakterze zbiorowych działań (zachowań) od samego początku do zakończenia było tylko bójką. Z reguły polega ono na prowokacyjnym, a później agresywnym zachowaniu się jednej strony, co wywołuje nie tylko działania zmierzające do odparcia zamachu drugiej strony, ale i działania odwetowe – ofensywne. Bójka może więc przekształcić się w pobicie, jeśli jedna ze stron uzyska przewagę z jakiejkolwiek przyczyny (np. zwiększenie liczebności uczestników po jednej stronie, użycia niebezpiecznych przedmiotów, spowodowania uszkodzeń ciała, wyłączających możliwość intensywnej agresji drugiej strony itd. itp.) Również pobicie może przekształcić się w bójkę z takich lub innych powodów.

Kumulatywny zbieg między przepisami art. 158 § 1 KK i art. 157 § 1 KK może zachodzić jedynie wówczas, gdy określony sprawca biorący udział w pobiciu, które mogło doprowadzić do utraty życia albo do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zbiega się m.in. z umyślnym spowodowaniem naruszenia czynności narządu ciała na czas powyżej siedmiu dni, tj. gdy bezsporne jest, że to właśnie działanie określonego sprawcy powoduje uszkodzenia ciała uczestnika zdarzenia, określone w art. 157 § 1 KK.  Czyli jeżeli uczestnik bójki, w której człowiek narażony był na utratę życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, spowodował umyślnie naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby na czas powyżej 7 dni, to czyn jego, dla pełnej charakterystyki prawnokarnej, powinien być kwalifikowany jako jedno przestępstwo określone w przepisach art. 158 § 1 KK w zbiegu z art. 157 § 1 KK i w zw. z art. 11 § 2 KK.

Pamiętajmy, że rozmaitość form zachowania, aktywność każdego z uczestników, ich liczba i skutki ich działań, mają znaczenie dla oceny stopnia winy każdego z nich, a tym samym i dla wymiaru kary (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 01.03.2001 r., II AKa 227/00; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30.10.2013 r., II AKa 353/13; Prok. i Pr. 2014, Nr 6, poz. 30; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12.07.2012 r., KZS 2012 r. Nr 9, poz. 38).

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań