Art. 178 kodeksu karnego
§ 1. Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, art. 174 lub art. 177 znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, a w wypadku przestępstwa określonego w art. 177 § 2 w wysokości nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Określenie stanu nietrzeźwości nie budzi wątpliwości i stan ten zachodzi wtedy, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promille albo prowadzi do stężenia przekraczającego tą wartość, lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg, albo prowadzi do stężenia przekraczającego tą wartość. Art. 115 § 16 kodeksu karnego definiując pojęcie stanu nietrzeźwości, przyjmuje tylko dwa alternatywne kryteria tego stanu, tj. zawartość alkoholu we krwi oraz zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Nie oznacza to jednak, że pierwsze z nich jest aktualne wyłącznie przy przeprowadzaniu badania krwi, bowiem badanie wydychanego powietrza jest jednocześnie pośrednią analizą krwi przepływającej przez pęcherzyki płucne, czyli zawartości alkoholu także we krwi. Zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu pozostaje w ścisłym związku proporcjonalnym z jego zawartością we krwi. Im wyższy poziom alkoholu we krwi, tym większa jego zawartość w wydychanym powietrzu. Wynik stężenia alkoholu we krwi w oparciu o badanie wydychanego powietrza powstaje przez automatyczne mnożenie w programie aparatu stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, przez przeciętny współczynnik podziału etanolu między powietrze zawarte w pęcherzykach płucnych a krew.
Od stanu nietrzeźwości należy odróżnić stan po użyciu alkoholu, który zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 do 0,5 promille alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Różnica między tymi stanami polega na stopniu intoksykacji alkoholowej. Stan nietrzeźwości jest pojęciem szerszym i mieści w sobie stan po użyciu alkoholu. Jeśli stan po użyciu alkoholu po przekroczeniu określonej granicy przechodzi w stan nietrzeźwości, to nie oznacza że przestaje być stanem po użyciu alkoholu.
W definicji stanu nietrzeźwości zawartość alkoholu w promilach określona jest w dziesiętnych, a wyniki badań, zwłaszcza urządzeniami elektronicznymi, podają zawartość z dokładnością do setnych. Przewiduje się tylko zaokrąglanie tysięcznych i dokonuje się tego w następujący sposób:
1) jeżeli liczba na trzecim miejscu po przecinku wynosi 5 lub więcej, liczba na drugim miejscu po przecinku powinna być zwiększana o jeden. Na przykład jeżeli uzyskana wartość stężenia alkoholu jest pomiędzy 0,755 a 0,759 – opiniujący powinien raportować wynik jako 0,76;
2) jeżeli liczba na trzecim miejscu po przecinku wynosi 4 lub mniej, liczba na drugim miejscu po przecinku powinna być pozostać taka sama. Np. jeżeli uzyskana wartość stężenia alkoholu jest pomiędzy 0,760 a 0,764 – opiniujący powinien raportować wynik jako 0,76.
Ustawodawca określając stan nietrzeźwości posłużył się danymi liczbowymi z dokładnością w dziesiętnych części promille, a nie setnych. Uczynił to świadomie, mając na uwadze niedoskonałość metod badawczych i możliwość popełnienia błędu w tak małych cząstkach.
Wprowadzenie do definicji stanu nietrzeźwości zwrotu „prowadzi do” jest związane z resorpcją alkoholu. Chodzi o wypadki spowodowane przez osoby, które spożywały alkohol i w czasie wypadku były w fazie wchłaniania, czyli w czasie, gdy jeszcze nie cały alkohol przeniknął z przewodu pokarmowego do krwiobiegu. W związku z tym, stężenie alkoholu po wypadku może jeszcze wzrastać i może być niemożliwe ustalenie, ile alkoholu znajdowało się w organizmie sprawcy w momencie wypadku. Słowa „prowadzi do” pozwalają na przyjęcie, iż sprawca był w stanie nietrzeźwości, jeżeli spożył taką ilość alkoholu, który po pełnej absorpcji spowoduje przekroczenia progu nietrzeźwości. W okresie resorpcji mamy do czynienia z pierwszym „uderzeniem” alkoholu na organizm człowieka, na jego układ nerwowy i wywołuje ono zwykle silniejsze skutki niż w okresie późniejszym, kiedy mechanizmy adaptacyjne zdążą je skompensować. Ustalając zawartość alkoholu we krwi sprawcy w chwili wypadku, sądy powinny uwzględniać, że po spożyciu alkoholu można wyróżnić następujące fazy:
1) wchłaniania, w czasie której stężenie alkoholu we krwi narasta, gdyż wchłanianie następuje szybciej niż spalanie,
2) równowagi,
3) eliminacji, kiedy stężenie alkoholu we krwi maleje na skutek spalania i częściowego wydalania.
Jeżeli krew pobrana została bezpośrednio po wypadku albo po upływie krótkiego czasu po wypadku, np. godziny – można przyjąć, że ewentualna poprawka stężenia alkoholu we krwi, oparta na retrospektywnym obliczaniu uwzględniającym czas dzielący wypadek od pobrania krwi i jedną z powyższych faz, pozbawiona jest praktycznego znaczenia. Natomiast stężenie alkoholu we krwi pobranej po upływie dłuższego czasu od wypadku może wykazać poważne różnice w zestawieniu ze stężeniem w czasie wypadku, zależnie od tego, w której z wyżej wymienionych faz pobrano od sprawcy krew. Konieczne jest w takiej sytuacji co najmniej dwukrotne pobranie krwi w odstępie godziny. Dopiero bowiem porównanie zawartości alkoholu w tych próbach pozwala na stwierdzenie, czy stężenie alkoholu we krwi rośnie (faza wchłaniania), nie zmienia się (faza równowagi) lub maleje (faza eliminacji). Może się z tym również wiązać potrzeba odtworzenia okoliczności dotyczących czasu spożywania alkoholu, jego rodzaju i ilości, a ponadto konsumowanych w tym okresie posiłków. Sąd powinien uwzględniać, że w fazie eliminacji stężenie alkoholu we krwi średnio spada od 0,1 promille do 0,2 promille na godzinę, oraz mieć na uwadze, że krew może wykazywać stężenie do 0,2 promille alkoholu, chociażby badany go nie spożywał.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.