Jak zgodnie przyjmuje się w orzecznictwie, ale i literaturze przedmiotu czyn posiadania środków narkotycznych, jako czyn współukarany uprzedni wobec zachowań penalizowanych normami art. 53, 55, 56 i 59 ustawy z 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, nie podlega odrębnemu ukaraniu. W takiej bowiem sytuacji pomiędzy wskazanymi wyżej przestępstwami, a czynem określonym w art. 62 ustawy zachodzi pozorny (pomijalny) zbieg przestępstw i posiadanie narkotyków winno być traktowane jako zachowanie współukarane w stosunku do wyżej wymienionych przestępstw głównych. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 sierpnia 2012 roku, II AKA 176/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 stycznia 2009 roku, II AKA 294/08). Posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych, które łączy się z przestępstwami, określonymi w art. 55 (przywóz, wywóz, nabycie, przewóz), art. 56 (nielegalny obrót), art. 58 (udzielanie środka, nakłanianie), art. 59 (udzielanie środka, nakłanianie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej), nie podlega odrębnemu ukaraniu (pozorny zbieg przestępstw) i stanowi czyn współukarany, jeżeli zachowana jest więź czasowa i sytuacyjna z przestępstwem głównym.(Łucarz Katarzyna, Muszyńska Anna, Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Oficyna 2008).
Jakkolwiek żaden przepis ustawy nie podaje definicji pojęcia czynów współukaranych, to jednak od bardzo dawna przyjmuje się, że chodzi tu o „takie działania poprzedzające główny czyn przestępny lub następujące po nim, które oceniane z osobna mogłyby być uznane za odrębne przestępstwa, jednakże przy całościowej ocenie zdarzenia należy je uznać za skwitowane przez wymierzenie kary za przestępstwo główne (zob. uchw. połącz. Izb Karnej i Wojskowej SN z 26 czerwca 1964 r., VI KO 57/63, OSNKW 1964, z. 10, poz. 142). Jak z tego widać, nie jest możliwe, aby zachowanie sprawcy podjęte w czasie realizacji czynności wykonawczej objętej znamionami czynu głównego było jednocześnie czynem współukaranym w stosunku do tegoż przestępstwa głównego (zob. wyr. SA w Rzeszowie z 26 marca 2015 r., II AKa 16/15). Zatem aprobaty wymaga stanowisko, że nielegalne posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych, które łączy się z udzielaniem tych środków lub substancji innym osobom, nie podlega odrębnemu ukaraniu (pozorny zbieg przestępstw) i stanowi czyn współukarany tylko wtedy, gdy zachowana jest więź czasowa i sytuacyjna z przestępstwem głównym (zob. wyr. SA we Wrocławiu z 27 marca 2015 r., II AKa 59/15), a nadto oba zdarzenia naruszają identyczne dobra.
Nie jest przestępstwem znajdowanie się w stanie po użyciu środka odurzającego lub substancji psychotropowej, ale ich posiadanie. Dlatego stwierdzenie takiego stanu w żadnym wypadku nie może być postrzegane jako dowód bezpośredni, wskazujący na fakt główny, a mianowicie wcześniejsze posiadanie narkotyku. Jest to tylko i wyłącznie dowód o charakterze poszlakowym, który – dla skazania – musi odpowiadać dawno wypracowanym już w orzecznictwie i doktrynie standardom. Wskazuje on w sposób bezpośredni jedynie na to, że określona osoba znajduje się pod wpływem takiego środka, a tylko pośredni na to, że mogła go wcześniej użyć, a w związku z tym i posiadać taki środek. Rzecz jednak w tym, że jeżeli nie da się wykluczyć wniosku alternatywnego, iż osobie tej narkotyk udostępniono w sposób niezwiązany z przejęciem przez nią władztwa nad narkotykiem, dowód ten, jeżeli jest jedynym w sprawie, jest niewystarczający dla ustalenia sprawstwa.
Przykładowo, między czynami przypisanymi oskarżonemu, chodzi o występki z art. 62 ust. 2 NarkU i z art. 58 ust. 1 NarkU w zw. z art. 12 KK, nie występuje łączność czasowa i sytuacyjna, bowiem posiadanie narkotyków obejmowało znaczną ich ilość, dotyczyło szerszego ich asortymentu (ziela konopi i amfetaminy) i było bardziej rozciągnięte w czasie niż ich nielegalne udzielenie, a poza tym oba czyny naruszały nieco inne dobra (co prawda przedmiotem ochrony obu przestępstw jest zdrowie publiczne, niemniej w art. 62 NarkU kładzie się nacisk na zabezpieczenie społeczeństwa przed swobodnym, niekontrolowanym, nielegalnym posiadaniem narkotyków, a w art. 58 NarkU idzie o ochronę życia i zdrowia konkretnego odbiorcy), to przypisanie skazanemu dwóch odrębnych czynów przestępnych było postąpieniem poprawnym. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 24 maja 2018 r. IV KK 337/17
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
