Groźba bezprawna to forma nacisku kompulsywnego na proces decyzyjny ofiary, zmierzający do przymuszenia jej do określonego działania, zaniechania lub znoszenia przez zagrożenie uszczerbkiem dla jej dóbr prawem chronionych. Definicja legalna groźby karalnej z art. 115 § 12 KK przewiduje trzy formy tak rozumianego nacisku; groźbę popełnienia przestępstwa na szkodę ofiary lub osoby mu najbliższej (tzw. groźba karalna z art. 190 KK), groźbę spowodowania postępowania karnego (z wyjątkiem groźby mającej jedynie na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem) lub groźbę rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Istotą groźby bezprawnej podobnie jak groźby karalnej jest stwierdzenie, że taka groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona. Ocena taka powinna zostać dokonana w oparciu o zobiektywizowane kryterium indywidualne sprowadzające się z jednej strony do ustalenia, że groźba w skonkretyzowanym adresacie wyraża obawę jej spełnienia oraz z drugiej strony do ustalenia, że obiektywna ocena groźby, z uwzględnieniem cech indywidualizujących ofiarę z uwagi na jej budowę psychofizyczną, prowadzi do uznania obawy spełnienia takiej groźby za uzasadnioną. Obawę spełnienia groźby należy uznać za uzasadnioną, „jeżeli każdy człowiek o podobnej do zagrożonego osobowości i w podobnej sytuacji również odczuwałby obawę przed taką groźbą” (wyrok SN z 9.12.2002 r. IV KKN 508/99, wyrok SA w Krakowie z 4.07.2002 r. II Aka 163/02 KZS 2002, z. 7-8, poz. 38).
Przy ocenie realności groźby i jej zdatności do wywołania przymusu kompulsywnego, decydującym jest nie rodzaj dobra, którego unicestwieniem sprawca groził lecz powstanie i natężenie obawy ofiary i wpływ tej obawy na przebieg procesu motywacyjnego. Groźba bezprawna może zostać wyrażona w każdy sposób, który będzie zdatny do wywołania uzasadnionej obawy jej spełnienia. W szczególności może przybrać postać groźby werbalnej, ale może być to także groźba konkludentna. (zob. wyrok SN z 20.06.1989 r. WR 214/89).
Groźba bezprawna jest podobna jak w przestępstwie zmuszania z art. 191 KK. W warunkach przestępstwa zgwałcenia groźba najczęściej zawiera zapowiedź natychmiastowego naruszenia dobra cennego dla osoby zmuszanej (np. okaleczenia ofiary lub osoby jej najbliższej). Nie musi ona być zwerbalizowana, wyraża ją np. wyjęcie i demonstrowanie noża, jako grożenie posłużeniem się nim.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
