W postępowaniu prowadzonym przez finansowy organ postępowania przygotowawczego, zanim wniesiono akt oskarżenia, sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może zgłosić wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Wniosek sprawcy może być złożony na piśmie albo ustnie do protokołu. Przed pierwszym przesłuchaniem finansowy organ postępowania przygotowawczego jest obowiązany pouczyć sprawcę także o prawie złożenia takiego wniosku. Jeżeli sprawcą jest osoba w wieku po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, wniosek może w jego imieniu zgłosić przedstawiciel ustawowy.
Postępowanie w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności skutecznie może rozpocząć zgłoszenie przez sprawcę przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego wniosku o zezwolenie na zastosowanie tego środka karnego. Wyjątkiem jest w tym zakresie wyłącznie sytuacja, w której wniosek taki jest składany przez sprawcę przestępstwa skarbowego zagrożonego karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności, przestępstwa skarbowego zagrożonego tylko karą grzywny, lecz popełnionego w warunkach obostrzenia kary oraz przez sprawcę przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, gdy co do przedmiotu podlegającego przepadkowi zgłoszona została interwencja niecofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu. W każdej bowiem z takich sytuacji zgłoszenie przez sprawcę wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie będzie mogło skutkować wszczęciem postępowania w tym przedmiocie, co zresztą powoduje, że w razie wystąpienia którejkolwiek z tych okoliczności przed pouczeniem sprawcy o możliwości skorzystania z tego środka karnego pouczenie to staje się bezprzedmiotowe.
Gdy sprawca nie zostanie pouczony o możliwości zgłoszenia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności lub też pouczenie takie zostanie mu udzielone, ale będzie mylne, a zwłaszcza nie będzie obejmować poinformowania o czynnościach, jakich powinien dopełnić przed wystąpieniem do sądu z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności i w takiej sytuacji zostanie wniesiony do sądu akt oskarżenia, istnieją podstawy do zwrotu sprawy do uzupełnienia postępowania przygotowawczego. W podobny sposób należy traktować inne uchybienia finansowego organu postępowania przygotowawczego związane z prowadzeniem lub możliwością prowadzenia negocjacji mających za przedmiot ustalenie zasad
Składając wniosek należy łącznie uiścić:
1) należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, chyba że do chwili zgłoszenia wniosku ta wymagalna należność została w całości uiszczona;
2) tytułem kary grzywny kwotę odpowiadającą co najmniej jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia, a za wykroczenie skarbowe – kwotę odpowiadającą co najmniej jednej dziesiątej tego wynagrodzenia;
3) co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.
Jeżeli za czyn zabroniony, o który toczy się postępowanie, przewidziane jest obowiązkowe orzeczenie przepadku przedmiotów, sprawca składając wniosek jest obowiązany wyrazić zgodę na ich przepadek, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów – uiścić ich równowartość pieniężną. Jeżeli orzeczenie przepadku przedmiotów nie jest obowiązkowe, sprawca może ograniczyć wyrażenie zgody na przepadek, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów – uiścić równowartość pieniężną tylko niektórych przedmiotów zagrożonych przepadkiem albo złożyć wniosek o całkowite zaniechanie orzeczenia przepadku przedmiotów lub uiszczenia ich równowartości pieniężnej.
Cofnięcie wniosku
Cofnięcie wniosku nie jest możliwe przed upływem 1 miesiąca od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu przez finansowy organ postępowania przygotowawczego wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne. W razie cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania. Skoro kodeks nie określa formy cofnięcia wniosku o skazanie bez rozprawy, to znaczy, że może być ono dokonane pisemnie lub ustnie do protokołu.
W postępowaniu prowadzonym w tzw. konfiguracji wieloosobowej poza sporem pozostaje to, że cofnięcie wniosku może być dokonane przez któregokolwiek ze sprawców (nie wszystkich). Co się zaś tyczy wniosków złożonych przedmiotowo, a zatem dotyczących więcej niż jednego przestępstwa (wykroczenia) skarbowego, to także nie widać podstaw do przeciwstawienia się możliwości ich częściowego cofnięcia.
Czynności organu dochodzenia
W razie wystąpienia przez sprawcę o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego może zamiast aktu oskarżenia wnieść niezwłocznie do sądu wniosek o udzielenie takiego zezwolenia. Czyli wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności zastępuje akt oskarżenia w tym znaczeniu, że jego wniesienie do sądu może mieć miejsce tylko wtedy, gdy spełnione zostały wymogi faktyczne tożsame z tymi, których zaistnienie jest niezbędne dla wystąpienia z aktem oskarżenia.
Wniosek finansowego organu postępowania przygotowawczego powinien zawierać:
1) imię i nazwisko sprawcy oraz inne dane określające jego tożsamość;
2) dokładne określenie czynu zarzucanego sprawcy ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia, a zwłaszcza wysokości uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej;
3) wskazanie przepisów kodeksu, pod które zarzucany czyn podpada;
4) dokładne określenie wykonanych przez sprawcę obowiązków;
5) wskazanie sądu właściwego do udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
Uzasadnienie wniosku może być ograniczone do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości, a ponadto innych okoliczności świadczących o tym, że w danej sprawie można zezwolić na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, w szczególności ze względu na to, że jest to wystarczające dla zaspokojenia uzasadnionego interesu finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu. Z wnioskiem przesyła się sądowi akta postępowania wraz z załącznikami. O wniesieniu do sądu wniosku finansowy organ postępowania przygotowawczego zawiadamia niezwłocznie sprawcę.
Warunki wniesienia sprawy do sądu
Złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego uzależnia od wykonania obowiązku uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, a do tej chwili należność ta nie została uiszczona.
Złożenie wniosku finansowy organ postępowania przygotowawczego może uzależnić:
1) od uiszczenia tytułem kary grzywny dodatkowej kwoty, nieprzekraczającej jednak łącznie z kwotą już wpłaconą wysokości połowy sumy odpowiadającej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany czyn zabroniony;
2) od wyrażenia zgody na przepadek przedmiotów nieobjętych wnioskiem sprawcy, a w razie niemożności ich złożenia – od uiszczenia równowartości pieniężnej tych przedmiotów,
3) od uiszczenia pozostałych kosztów postępowania.
Czas, rodzaj i sposób wykonania obowiązków finansowy organ postępowania przygotowawczego określa po wysłuchaniu sprawcy.
Odmowa i zażalenie
Skuteczne złożenie przez sprawcę wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności skutkuje koniecznością wystąpienia przez finansowy organ postępowania przygotowawczego do sądu z wnioskiem w tym przedmiocie albo wydania postanowienia odmawiającego jego wniesienia, co w obu wypadkach kończy fazę negocjacji. Postanowienie o odmowie wniesienia wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności bynajmniej nie może być wydane wyłącznie w sytuacji zaistnienia wątpliwości co do sprawstwa i winy sprawcy, niespełnienia warunków skierowania do sądu tego rodzaju skargi zasadniczej lub też gdy się okaże, że zachodzą przesłanki negatywne tego środka karnego, lecz może wynikać z uznania, iż okoliczności nie pozwalają przyjąć, że będzie to wystarczająca forma reakcji karnej na popełnione przez sprawcę przestępstwo (rzadziej wykroczenie) skarbowe.
Na postanowienie odmawiające wniesienia wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, o czym należy sprawcę pouczyć. W ramach kontroli odwoławczej może on zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy lub uchylić.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku