Warunkowe przedterminowe zwolnienie z reszty kary pozbawienia wolności jest odstępstwem od zasady odbycia kary w całości, jak ją orzeczono w wyroku skazującym. Tylko przekonanie sądu, powzięte na podstawie analizy, że skazany będzie w przyszłości przestrzegał prawa mimo niewykonania kary w całości, uzasadnia odstąpienie od tej zasady. Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary. Skazanego recydywistę można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast multirecydywistę po odbyciu trzech czwartych kary. Skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary. Reguły te stosuje się odpowiednio do sumy dwóch lub więcej nie podlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno. Skazanego można, niezależnie zwolnić warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności.
Szczególnie uzasadnione wypadki odnoszą się do właściwości i warunków osobistych sprawcy, w tym przede wszystkim stopnia jego demoralizacji i niepodatności na dotychczasowe oddziaływania penitencjarne, które podlegają ocenie również w aspekcie okoliczności popełnionego przestępstwa. Winny one stanowić podstawę do oceny czy limit kary będzie wystarczający dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary i zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, a tym samym czy jest konieczna nadzwyczajna ochrona społeczeństwa przed sprawcą poprzez jego długotrwałą izolację. Przy tej ocenie należy zatem uwzględnić również wszystkie okoliczności obciążające i sposób popełnienia przestępstwa, a także cele kary w zakresie jej społecznego oddziaływania. Dla skazanego odbywającego długoterminową karę pozbawienia wolności, nie sprawdzonego dotychczas w warunkach wolnościowych i posiadającego zaburzenia osobowości oraz nie dysponującego sprzyjającymi warunkami środowiskowymi, ale wykazującego zaangażowanie w proces resocjalizacji, lepszym rozwiązaniem jest poddanie go dozorowi w okresie próby w związku z warunkowym zwolnieniem, niż opuszczenie przez niego zakładu karnego po odbyciu kary w całości bez możliwości zapewnienia jakiegokolwiek nadzoru nad jego osobą.
Sytuacja rodzinna skazanego stanowi jedną z okoliczności, jakie należy brać pod uwagę przy podjęciu decyzji w przedmiocie warunkowego zwolnienia, wchodzi ona bowiem w zakres pojęcia „warunków osobistych” skazanego, nie ma ona jednak decydującego znaczenia dla decyzji w tym przedmiocie i może stanowić jedynie dodatkowy argument prowadzący do wniosku o zasadności udzielenia warunkowego zwolnienia w sytuacji, kiedy równocześnie przemawiają za tym pozostałe okoliczności.
Formułując prognozę kryminologiczną należy ocenić zachowanie i postawę skazanego w ciągu całego pobytu w zakładzie karnym, w kontekście ustalenia, czy ewolucja w procesie resocjalizacji jest widoczna i ma ona charakter trwały, rokujący osiągnięcie celów kary. W osobowości skazanego mają zajść takie zmiany, które spowodują ukształtowanie pożądanych postaw społecznych, w tym w zakresie obowiązku przestrzegania prawa. Tylko całościowa analiza wszystkich okoliczności może być podstawą ustalenia prognozy społeczno-kryminologicznej. Nie może być tak, że pewne elementy negatywne, jakie zaobserwowano w początkowym okresie, będą stanowiły trwałą negatywną przesłankę udzielenia skazanemu warunkowego zwolnienia. Proces resocjalizacji ma bowiem charakter rozwojowy i ma prowadzić do zmiany postaw i zachowania skazanego, zaś jeśli taka zmiana następuje, to trzeba uznać, że proces resocjalizacji odniósł swój zamierzony cel. Skoro skazany dobrze sprawuje się w trakcie odbywania kary, to jedynie deklarowany udział w podkulturze więziennej, bez bliższego rozważenia treści i uwarunkowań tego zachowania, nie może przekreślać możliwości postawienia pozytywnej prognozy kryminologicznej. Zwłaszcza, kiedy uwzględni się okoliczność, że skazany po raz pierwszy odbywa karę pozbawienia wolności, a zatem nie jest recydywistą penitencjarnym i do tej pory nie dostrzeżono u niego żadnych negatywnych zachowań, związanych z omawianą przynależnością subkulturową.
Brak zaangażowania skazanego we własną resocjalizację niekorzystnie rzutuje na jego wniosek o przedterminowe zwolnienie z kary, bo nie pozwala wyprowadzić korzystnej prognozy jego zachowania w przyszłości, decydującej dla pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Do zwolnienia nie wystarczy, że odbywając karę, skazany zachowuje się poprawnie. Zachowanie poprawne w zakładzie karnym nie jest niczym nadzwyczajnym, ale normalnym postępowaniem osoby odbywającej karę pozbawienia wolności.
W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby,
który jednak nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat. Jeżeli skazanym jest multirecydywista, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata. W razie warunkowego zwolnienia z kary 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat.
W razie odwołania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie
nie może nastąpić przed odbyciem, po ponownym osadzeniu, przynajmniej roku kary pozbawienia wolności, a w wypadku kary 25 lat pozbawienia wolności lub kary dożywotniego pozbawienia wolności przed odbyciem przynajmniej 5 lat kary.
Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia,
karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia. W wypadku objęcia wyrokiem łącznym kary, z której odbywania skazany został warunkowo zwolniony, na poczet orzeczonej kary łącznej zalicza się jedynie okres faktycznego odbywania kary. Nie odwołano warunkowego zwolnienia odnosi się do sytuacji, gdy w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie wydano prawomocnego postanowienia sądu w tym przedmiocie.
Skazanego na karę ograniczenia wolności, który odbył przynajmniej połowę orzeczonej kary,
przy czym przestrzegał porządku prawnego, jak również wykonał nałożone na niego obowiązki, orzeczone środki karne, środki kompensacyjne i przepadek, sąd może zwolnić od reszty kary, uznając ją za wykonaną.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
