Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Usiłowanie popełnienia przestępstwa, a odstąpienie od kary lub jej złagodzenie

Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego. Do przyjęcia zamiaru sprawcy usiłowania zabójstwa nie są wystarczające tylko przesłanki przedmiotowe, lecz niezbędne jest również rozważenie przesłanek natury podmiotowej takich jak tła i powodów zajścia, pobudek działania sprawcy, stosunku do pokrzywdzonego, osobowości i charakteru sprawcy, jego dotychczasowego trybu życia, zachowania się przed i po popełnieniu czynu oraz innych okoliczności z których niezbicie wynikałoby, że oskarżony swą zgodą stanowiącą realny proces psychiczny obejmował wyjątkowo ciężki skutek jakim jest śmierć ofiary.

Nie budzi sporu utrwalony pogląd, że odpowiedzialność karna za usiłowanie ma zasadniczo miejsce wtedy gdy nie dochodzi do dokonania. Dokonanie bowiem pochłania na zasadzie czynu współukaralnego wcześniejsze usiłowanie i to zarówno wtedy, gdy bezpośrednio poprzedza dokonanie, ale także wtedy, gdy między usiłowaniem a późniejszym dokonaniem upłynął pewien czas. Oczywiście warunkiem niezbędnym jest to, aby zachodziła tożsamość zamiaru.

Bezpośredniość decydująca o przyjęciu istnienia usiłowania ma miejsce wówczas, gdy biorąc za podstawę zamiar sprawcy i oceniając jego działanie z punktu widzenia przedmiotowego, można stwierdzić, że działanie to jest już ostatnią fazą jego działalności, którą ma wykonać, aby urzeczywistnić swój zamiar.

Usiłowanie nieukończone (niezupełne) zachodzi, gdy sprawca nie ukończył ostatniej czynności bezpośrednio zmierzającej do dokonania czynu zabronionego i jest możliwe do przyjęcia zarówno w odniesieniu do przestępstw materialnych jak i formalnych. Usiłowanie ukończone (zupełne) zachodzi, gdy mimo ukończenia ostatniej czynności sprawczej nie doszło do powstania zamierzonego skutku. Ta forma nie może wystąpić w odniesieniu do przestępstw formalnych, gdyż z chwilą ukończenia przez sprawcę akcji przestępstwo jako skutkowe jest już dokonane. Podział ten ma znaczenie dla ustalenia bezkarności usiłowania w razie wystąpienia czynnego żalu. W szczególności w przypadku usiłowania nieukończonego wystarczy zaniechanie dalszej akcji, aby nie doszło do dokonania (dobrowolne odstąpienie od dokonania czynu zabronionego), a w przypadku usiłowania ukończonego konieczna jest przeciwakcja sprawcy, zapobiegająca naruszeniu dobra prawnego (dobrowolne zapobiegnięcie skutkowi).

O usiłowaniu nieudolnym można byłoby (…) mówić wówczas, gdyby w pomieszczeniach suszarni i wózkarni, do których skazany także się włamał, w ogóle nie było żadnych przedmiotów, przez co realizacja jego zamiaru okazałaby się niemożliwa ze względu na brak przedmiotów nadających się do dokonania przestępstwa. Tymczasem z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych jasno wynika, że nie było tam jedynie przedmiotów wartościowych. Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 16 lutego 2010 r. V KK 354/2009

Sąd wymierza karę za usiłowanie

w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa. Gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Wprawdzie przepis art. 14 § 1 k.k. stanowi, że za tę postać stadialną przestępstwa wymierza się kary w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa, to wydaje się być poza sporem, iż fakty, że sprawca nie osiągnął zamierzonego przestępnego skutku, ma znaczenie dla oceny stopnia społecznej szkodliwości tego przestępstwa. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21 listopada 2013 r. II AKa 365/2013

Dobrowolne odstąpienie od usiłowania

Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego. Dobrowolne odstąpienie od czynu ma miejsce wtedy, gdy sprawca z własnej woli nie wykonał ostatnich czynności niezbędnych do pełnej realizacji znamion zamierzonego przestępstwa. Nie można, zatem mówić o tej dobrowolności, jeżeli sprawca odstąpił od czynu wyłącznie na skutek okoliczności zewnętrznych, które wpłynęły na jego wolę.  Chodzi więc o taką sytuację, gdy sprawca mogąc kontynuować zachowanie zmierzające do dokonania czynu zabronionego rezygnuje z niego, gdyż nie chce osiągnąć zamierzonego wcześniej celu.  Pobudki rezygnacji z dokonania czynu są obojętne, jak również decyzja taka nie musi być podjęta przez sprawcę spontanicznie, wyłącznie z wewnętrznego impulsu i zupełnie niezależnie od jakichkolwiek bodźców zewnętrznych, jeżeli nie stwarzają dla sprawcy sytuacji przymusowej lub przeszkód trudnych do pokonania a stanowią tylko jeden z czynników wpływających na swobodne podjęcie tej decyzji.

Oskarżony dobrowolnie zapobiegł śmierci pokrzywdzonego jako skutkowi stanowiącemu znamię popełnionego czynu zabronionego (art. 15 § 1 k.k.). Bezpośrednio po zadaniu pokrzywdzonemu ciosu w szyję, który spowodował natychmiastowy masywny krwotok, zaczął tamować krwawienie poprzez uciskanie rany pokrzywdzonego, prosił o natychmiastowe wezwanie pogotowia ratunkowego, był przy pokrzywdzonym do czasu przybycia ekipy karetki pogotowia ratunkowego i pomagał w jego załadunku do karetki. Dzięki temu ranny uzyskał szybko pomoc medyczną i dlatego przeżył. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 grudnia 2012 r. II AKa 222/2012

 

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań