Przestępstwo z art. 291 § 1 KK popełnia ten kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że na określenie czynności sprawczej poza zwrotami „nabywa”, „pomaga do zbycia” czy „pomaga do ukrycia”, które rzeczywiście swoim zakresem znaczeniowym nie obejmują czynności polegającej na ukrywaniu, ustawodawca użył również zwrotu „przyjmuje”. Pod pojęciem tym należy natomiast rozumieć objęcie rzeczy przez sprawcę w posiadanie jednakże nie po to, by władać nią jak właściciel (w tym wypadku mielibyśmy bowiem do czynienia z nabyciem), ale w innym, uzgodnionym z osobą przekazującą, celu (zob. m.in. M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas (w:) Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278 – 363 KK pod red. A. Zolla, WK 2016, komentarz do art. 291, teza 22, E. Pływaczewski, E. Guzik-Makaruk, Kodeks karny. Komentarz pod red. M. Filara, komentarz do art. 291, teza 8, M. Szwarczyk (w:) Kodeks karny. Komentarz pod red T. Bojarskiego, komentarz do art. 291, teza 3., M. Kulik (w:) Kodeks karny. Komentarz, WK 2015, komentarz do art. 291, teza 11).
W doktrynie trafnie zauważa się również, że „przyjęcie rzeczy następuje zarówno wtedy, gdy rzecz zostanie fizycznie przekazana sprawcy w posiadanie, jak i wówczas, gdy nie zostanie oddana do rąk pasera, lecz np. złożona w jego mieszkaniu lub innym pomieszczeniu będącym we władaniu pasera. Warunkiem odpowiedzialności jest w takim przypadku świadomość pasera, że w jego pomieszczeniu zostały złożone rzeczy pochodzące z czynu zabronionego, co wystarcza dla przyjęcia tzw. konkludentnego (per facta concludentia) objęcia tych rzeczy w posiadanie przez pasera” (M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas (w:) Kodeks karny., teza 23). Z powyższego wynika, że „przyjęcie”, o którym mowa w art. 291 § 1 KK może przybrać rozmaitą postać, w tym np. przechowania, użyczenia, użytkowania, przekazania innej osobie, a także – co nie budziło wątpliwości już na gruncie kodeksu karnego z 1969 r. – ukrywania (W. Świda (w:) I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973, s. 660, por. także M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas (w:) Kodeks karny., teza 22).
Taki sposób interpretacji terminu „przyjęcie” nie budzi wątpliwości również w judykaturze. W wyroku z dnia 4 listopada 2016 r., II KK 246/16, Sąd Najwyższy stwierdził wszak wyraźnie, że „sprawcą paserstwa jest ten, kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego przyjmuje, tj. obejmuje w posiadanie. W świetle art. 291 § 1 KK nie ma znaczenia cel przyświecający przyjmującemu rzecz pochodzącą z czynu zabronionego. Skoro realizacją czynności wykonawczej będzie każde przyjęcie rzeczy, to oczywiste jest, że będzie nią także przyjęcie rzeczy w celu ukrycia. Stanowisko to nie pozostaje w sprzeczności z innym sposobem realizacji znamion paserstwa polegającym na pomocy do ukrycia rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego”. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 28 czerwca 2017 r. III KK 137/17
Przez pomoc do ukrycia rzeczy rozumieć należy każdą czynność zmierzającą do ukrycia tej rzeczy lub ułatwiającą jej ukrycie, której rezultatem ma być utrudnienie lub uniemożliwienie wykrycia rzeczy. Pomoc do ukrycia przybierać może zarówno postać fizycznej aktywności, jak i stanowić tzw. pomoc psychiczną. Pomoc ta może być udzielona sprawcy, który uzyskał rzecz za pomocą czynu zabronionego, oraz każdej innej osobie, która tą rzeczą włada (K. Indecki, Przestępstwo paserstwa…, s. 69 i n.; H. Pływaczewski. Przestępstwo paserstwa…, s. 94 i n.; O. Chybiński, Paserstwo w polskim prawie karnym, s. 49 i n.; L. Peiper, Komentarz do kodeksu karnego…, s. 344 i n.). Pomoc do ukrycia rzeczy polegać może m.in. na umieszczeniu rzeczy w kryjówce, przechowywaniu jej we własnym domu, dostarczeniu środka transportowego, przewożeniu rzeczy, przenoszeniu rzeczy, pośredniczeniu przy ukryciu, przeniesieniu rzeczy do kryjówki, zamaskowaniu miejsca ukrycia, staniu na czatach, zakopywaniu rzeczy itp.
Przestępstwo określone w art. 291 § 1 KK może być popełnione w sposób polegający na pomocy w ukryciu mienia pochodzącego z czynu zabronionego z różnych powodów np. relacji koleżeńskich, przyjacielskich, rodzinnych i nie musi temu towarzyszyć cel osiągnięcia korzyści majątkowej.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
