Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Paserstwo – art. 291 kk

Art. 291 Kodeksu karnego

 § 1. Kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku

Powyższy przepis, karający paserstwo, chroni rzeczy pochodzące z popełnienia czynów zabronionych przed ich nabywaniem, pomaganiem w zbyciu, przyjmowaniem lub pomaganiem w ich ukryciu. Przez rzecz będziemy rozumieli ruchomość jak i nieruchomość. Pojęcie rzeczy w  należy rozumieć jak w przypadku kradzieży, a więc musi to być przedmiot posiadający wartość materialną. Rzeczą jest również rzecz zamienna, uzyskana za tę poprzednią, także i pieniądze, o ile sprawca paserstwa wie (lub może i powinien to przypuszczać), że je w ten sposób uzyskano.

Typ podstawowy paserstwa nieumyślnego art. 292 KK różni się od przestępstwa z art. 291 KK (paserstwo umyślne) stroną podmiotową, która charakteryzuje się istnieniem nieumyślności w odniesieniu do znamienia pochodzenia rzeczy z czynu zabronionego. Sprawca tego przestępstwa nie zdaje bowiem sobie sprawy, chociaż mógł i powinien przypuszczać na podstawie towarzyszących okoliczności, że nabywa lub pomaga do zbycia albo przyjmuje lub pomaga do ukrycia rzeczy, która pochodzi z czynu zabronionego.

W przypadku przestępstwa paserstwa rodzajowym przedmiotem ochrony zasadniczo jest mienie: jednak przedmiotem tego występku mogą być nie tylko rzeczy pochodzące z przestępstw przeciwko mieniu, ale także z przestępstw, które nie naruszają niczyich praw majątkowych, jak np. łapownictwo, czy przemyt. W piśmiennictwie wyraża się poglądy zaliczające do indywidualnego przedmiotu ochrony paserstwa takie dobra i interesy prawne, jak ogólnie porządek prawny, reguły legalnego obrotu rzeczami, pewność obrotu czy też interes wymiaru sprawiedliwości (por. zwłaszcza M. Dąbrowska – Kardas, P. Kardas (w:) A. Zoll (red.): Kodeks karny. Część szczególna, t. III, wyd. III, Warszawa 2008, s.414).

Jeśli jednak chodzi o przestępstwo umyślnego paserstwa (art. 291 § 1 KK) – w przypadku gdy czyn taki został podjęty w stosunku do rzeczy pochodzących z przestępstw przeciwko mieniu – szczególnym przedmiotem ochrony jest własność i posiadanie rzeczy.

Działania pasera, który bądź to uczestniczy w obrocie rzeczą, bądź ją przed właścicielem ukrywa, uniemożliwiają właścicielowi całkowicie realizację jego prawa własności w formie korzystania z rzeczy i w znacznej mierze ograniczają możliwość realizacji prawa poprzez rozporządzanie rzeczą, a skoro tak, to działania te bezpośrednio naruszają prawo własności, będące przedmiotem ochrony art. 291 § 1 KK.

Przyjęcie przedmiotu paserstwa

Przyjęcie przedmiotu paserstwa zachodzi wtedy, gdy sprawca obejmuje władztwo nad rzeczą uzyskaną w wyniku czynu zabronionego na podstawie uprzedniego porozumienia zawartego z posiadaczem rzeczy. Nabywa on w ten sposób władztwo, ograniczone treścią porozumienia, np. otrzymuje rzecz na przechowanie, w użyczenie, użytkowanie itp. Przyjęcie zostaje dokonane wtedy, gdy rzecz trafia we władztwo sprawcy, np. przez przekazanie mu jej albo złożenie w miejscu, którym włada (mieszkaniu, piwnicy itp.). Przyjęcie rzeczy może zostać dokonane zarówno przez działanie, jak i przez zaniechanie. (tak: M. Kulik, Komentarz do art. 291 KK). Równocześnie, a co jest bardzo istotne norma art. 291 § 1 KK nie zawiera wśród swoich znamion osiągnięcia korzyści majątkowej, jako celu działania sprawcy. Obecnie więc ta postać paserstwa nie musi już charakteryzować się szczególnym celem działania sprawcy.

Rzecz uzyskana za pomocą czynu zabronionego

Aktualne pozostaje zapatrywanie, że przez pojęcie „uzyskanie rzeczy za pomocą czynu zabronionego” należy rozumieć wyłącznie wejście w jej posiadanie w wyniku posłużenia się czynem zabronionym przez przepisy prawa karnego (uchwała z dnia 19 lipca 1995, I KZP 27/95 – OSNKW 1995, z. 9-10, poz. 60). Nie jest synonimem pojęcia „rzecz uzyskana za pomocą czynu zabronionego” fraza „rzecz pochodząca z czynu zabronionego”. Ta ostatnia formuła obejmuje również rzecz przetworzoną, to jest taką, której nadano tylko specyficzne cechy, ale sama ta rzecz nie została uzyskana za pomocą czynu zabronionego. W prawie karnym wykluczona jest wykładnia rozszerzająca na niekorzyść oskarżonego, a sankcjonowaniem takiej wykładni jest użycie w opisie przypisanego czynu cech (znamion), które nie występują w art. 291 KK (choć są zawarte np. w art. 122 § 1 KW).

Pomoc w ukryciu rzeczy pochodzącej z przestępstwa

Polega ona na podjęciu działań zmierzających do uniemożliwienia odnalezienia rzeczy przez osobę ją poszukującą, przykładowo właściciela lub organa ścigania. Nie wystarcza ukrycie rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego. Innymi słowy, warunkiem odpowiedzialności za ten czyn w omawianej postaci nie jest tylko dokonanie czynności polegającej na utrudnieniu albo uniemożliwieniu ujawnienia rzeczy przez osobę pozbawioną jej posiadania lub przez organy ścigania, czyli ukrycie jej. Sprawca musi mieć ponadto świadomość, że takim zachowaniem pomaga innej osobie do ukrycia rzeczy, choćby osoba ta o pomocy tej nie wiedziała. Warunkiem odpowiedzialności za pomoc do ukrycia rzeczy jest świadomość i wola albo co najmniej godzenie się sprawcy, że takiej pomocy swoim zachowaniem udziela.

Paserstwo za 500 zł jako wykroczenie

Paserstwo w obu swych postaciach należy w Polsce do tzw. czynów przepołowionych, a kryterium rozgraniczenia przestępstwa i wykroczenia jest tu wartość przedmiotu czynności wykonawczej, która jeżeli nie przekracza 500 zł oznacza, że czyn jest wykroczeniem (art. 122 § 1 lub 2 KW), a w razie przekroczenia tej wartości przestępstwem (art. 291 lub 292 KK), chyba że przedmiotem takiego czynu jest broń, amunicja lub materiały albo przyrządy wybuchowe, kiedy to stanowi on zawsze i tylko przestępstwo (art. 130 § 1 KW). Na gruncie art. 122 KW istotne jest, aby przedmiot nabywany przez pasera został uprzednio uzyskany „za pomocą kradzieży lub przywłaszczenia”, przy czym jak zasadnie wskazuje się w orzecznictwie, pod pojęciem „kradzieży” należy tu rozumieć także kradzież w włamaniem, a nie jedynie kradzież, o jakiej mowa w art. 119 KW (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 2004 r., V KK 104/04, R-OSNKW rok 2004, poz. 1362).

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań