Art. 288 Kodeksu karnego
§ 1. Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Przestępstwo określone w art. 288 § 1 KK chroni zatem nienaruszalność oraz zdolność do użytkowania rzeczy cudzych, do których określonemu podmiotowi przysługuje prawo własności, bądź który jest posiadaczem tych rzeczy albo przysługują mu inne uprawnienia do rzeczy, wynikające z praw rzeczowych lub obligacyjnych. Sprawca tego przestępstwa narusza bezpośrednio zarówno dobro prawne właściciela rzeczy, jak i dobro prawne posiadacza rzeczy w dobrej wierze. Przepis art. 288 § 1 KK chroni więc także posiadanie będące atrybutem własności, które może być faktycznie przekazywane innemu podmiotowi, np. użytkownikowi, dzierżawcy, najemcy czy prawnemu posiadaczowi rzeczy. Dlatego osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ściganie, o którym mowa w art. 288 § 4 KPK, jest nie tylko właściciel rzeczy, lecz także każda inna osoba której przysługuje inne prawo rzeczowe lub prawo obligacyjne do rzeczy.
Pojęcie „rzeczy” na gruncie art. 288 § 1 KK obejmuje także nieruchomości. W świetle art. 46 § 1 KC należy przez nie rozumieć części powierzchni ziemskiej, stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Przestępstwo z art. 288 § 1 Kodeksu karnego należy do czynów tzw. „przepołowionych”, gdzie wartość szkody stanowi granicę pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem. Wyraźnie określa ją artykuł 124 § 1 Kodeksu wykroczeń wskazując, iż mamy do czynienia z wykroczeniem, ilekroć szkoda z tytułu umyślnie uszkodzonej, zniszczonej lub uczynionej niezdatną do użytku cudzej rzeczy przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia. Aktualnie jest to kwota 500 złotych.
Zniszczenie, uszkodzenie i uczynienie niezdatnym
Inny charakter ma zniszczenie, a inny uszkodzenie rzeczy, z którym to rozróżnieniem wiąże się inna (mniej lub bardziej) negatywna ocena społeczna. Zniszczenie to unicestwienie rzeczy lub istotne naruszenie jej substancji, które uniemożliwia wykorzystywanie jej zgodnie z posiadanymi pierwotnie właściwościami i przeznaczeniem. Natomiast uszkodzenie to częściowe zniszczenie, spowodowanie powstania defektu (nawet niewielkiego), zepsucie itp. Uczynienie rzeczy niezdatną do użytku. Wreszcie uczynienie rzeczy niezdatną do użytku oznacza takie zachowanie, które nie będąc niszczeniem ani uszkadzaniem rzeczy, uniemożliwia jednak jej wykorzystywanie zgodnie z jej przeznaczeniem, przy braku naruszenia substancji. Zatem zewnętrznie rzecz może nie wykazywać żadnych oznak zmiany, a jednak nie nadaje się do użytku.
Wniosek o ściganie przestępstwa
W przypadku przestępstw ściganych na wniosek, a do takich należy czyn z art. 288 KK, warunkiem którego spełnienie jest konieczne nie tylko do wszczęcia postępowania, a także warunkiem dopuszczalności postępowania aż do jego prawomocnego zakończenia, jest złożenie wniosku przez pokrzywdzonego. Jeżeli nie zostanie spełniony warunek dopuszczalności procesu w postaci wniosku o ściganie, a w sytuacji tej w grę wchodzi negatywna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 10 KPK, jego brak – wystąpienie negatywnej przesłanki procesowej stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą – art. 439 § 1 pkt 9 KPK obligującą do uchylenia wyroku w tej części i umorzenie postępowania. Brak formalnego wniosku o ściganie może być uzupełniony w każdym stadium toczącego się postępowania karnego, o ile nie nastąpiło przedawnienie karalności przestępstwa ściganego na wniosek.
Wypadek mniejszej wagi
O uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje ocena jego społecznej szkodliwości, jako zmniejszonej do stopnia uzasadniającego wymierzenie kary według skali zagrożenia ustawowego przewidzianego w przepisie wyodrębniającym wypadek mniejszej wagi w kategorii przestępstw określonego typu. Określenie stopnia społecznej szkodliwości czynu należy do sfery ustaleń faktycznych w sprawie. Drogą prowadzącą do ustaleń w tym zakresie jest rozważenie przez organ procesowy wszystkich okoliczności istotnych z punktu widzenia znamion strony przedmiotowej i podmiotowej czynu zabronionego i nadanie im właściwego znaczenia w celu uściślenia ich wpływu na stopień społecznej szkodliwości.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.