Kara grzywny jest najważniejszym środkiem o charakterze dolegliwości ekonomicznej zwalczania przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych. Grzywna oparta na systemie stawek dziennych ma zapewnić sprawiedliwość kary przez jej powiązanie z sytuacją ekonomiczną sprawcy. Liczba stawek dziennych ma odzwierciedlić wagę przestępstwa skarbowego. Dyspozycje co do oznaczenia wielkości orzeczonych stawek określa ustawa.
Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej; jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720. Jednak, w przypadku kary nadzwyczajnie obostrzonej lub kary łącznej grzywna może wynosić 1080 stawek dziennych. Wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających wysokości 200 stawek dziennych, chyba że kodeks przewiduje karę łagodniejszą. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.
Karę grzywny za przestępstwo skarbowe sąd wymierza w dwóch etapach. W pierwszym orzeka liczbę stawek dziennych, proporcjonalnie do ciężaru gatunkowego popełnionego przestępstwa skarbowego. W drugim etapie sąd orzeka o wysokości jednej stawki dziennej, biorąc pod uwagę możliwości finansowe oskarżonego. Ostateczną kwotę grzywny ustala się mnożąc liczbę stawek przez wielkość stawki dziennej.
Punktem wyjścia dla określenia wysokości stawki dziennej grzywny orzekanej za przestępstwa skarbowe jest wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Stawka dzienna grzywny nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności, przy czym czterystukrotność odnosi się do wysokości stawki minimalnej. Górną granicę wysokości stawki dziennej grzywny wyznacza wobec tego iloczyn 1/30 minimalnego wynagrodzenia oraz liczby 400. Ujmując to jeszcze inaczej – minimalna wysokość stawki dziennej grzywny to 1/30 minimalnego wynagrodzenia, a maksymalna to 400/30 tego wynagrodzenia. Podstawą obliczeń jest wysokość minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu.
Zawieszenie wykonania kary grzywny
Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej samoistnej kary grzywny, jeżeli uzna to za wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Zawieszenie wykonania kary grzywny następuje na okres próby, który biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia i wynosi od roku do 3 lat.
Zamiana kary grzywny
Jeżeli ukarany za wykroczenie skarbowe nie uiści w terminie wymierzonej kary grzywny, a nie można jej ściągnąć w drodze egzekucji, sąd po uprzednim wyrażeniu zgody przez ukaranego może zamienić karę grzywny na pracę społecznie użyteczną, określając jej rodzaj i czas trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej 7 dni, najdłużej – 3 miesiące; określa się ją w dniach i miesiącach. Praca społecznie użyteczna polega na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez sąd, w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej, w wymiarze od 5 do 10 godzin w stosunku tygodniowym. W sytuacji, gdy ukarany za wykroczenie skarbowe mimo możliwości nie uiści grzywny w terminie ani też nie podejmie zastępczej formy jej wykonania i zostanie stwierdzone, że nie można jej ściągnąć w drodze egzekucji, sąd orzeka wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności.
Zmiana przepisów
Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Należałby zatem przyjąć, że „punktem wyjścia” jest wysokość minimalnego wynagrodzenia w czasie orzekania. Dopiero zastosowanie reguły intertemporalnej przyznającej preferencję ustawie względniejszej dla sprawcy, pozwala za podstawę obliczania wysokości stawki dziennej grzywny przyjąć wysokość minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu, jeżeli jest niższa, aniżeli obowiązująca w czasie orzekania.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku