Instytucja warunkowego umorzenia postępowania jest zaliczana do środków związanych z poddaniem sprawcy próbie. Ten środek orzekany jest na okres próby, w trakcie której sprawdzana jest trafność prognozy kryminologicznej, będącej jedną z przesłanek tego rodzaju orzeczenia. Zgodnie z treścią art. 67 § 1 KK, okres próby ustalony przez sąd w wyroku, nie może być krótszy od roku ani też dłuższy od trzech lat i biegnie od chwili uprawomocnienia się wyroku. Zatem obowiązkiem sądu orzekającego jest umieszczenie w wyroku precyzyjnego rozstrzygnięcia, co do czasu trwania tego okresu. Ustawowy wymóg określenia w wyroku okresu obowiązywania zastosowanego środka probacyjnego wyklucza możliwość precyzowania tego okresu dopiero w postępowaniu wykonawczym, np. w trybie art. 13 § 1 KKW.
Istota środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę opiera się na założeniu, że jednym z celów procesu karnego jest rozwiązanie konfliktu pomiędzy sprawcą, a pokrzywdzonym, a sposobem rozwiązania, czy złagodzenia tego konfliktu jest między innymi naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem (kompensacyjna funkcja prawa karnego); Buchała (w:) Buchała, Zoll, s. 358-359.
Podkreślenia wymaga, że szkoda podlegająca naprawieniu w wyniku orzeczenia tego środka obejmuje zarówno damnum emergens (szkoda rzeczywista), jak i lucrum cessans (utracone korzyści); por. Gostyński, Obowiązek (…), str. 78-83. „Szkodą, do której naprawienia sąd zobowiązuje sprawcę, jest równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu jej wysokości tych składników i elementów szkody, które wynikły z następstw czynu, np. odsetek” (wyrok S.N. z dnia 04 lutego 2002 r., sygn. akt II KKN 385/01, V KK 149/09).”(…) 3. Określenie ustawowych odsetek przy orzekaniu środka karnego obowiązku naprawienia szkody nie ma podstawy prawnej” (wyrok S.A. w Katowicach z dnia 03 marca 2011 r., sygn. akt II AKA 42/11). Sąd zobowiązując sprawcę do naprawienia szkody w całości lub w części na podstawie art. 67 § 3 KK nie może uwzględnić przy ustalaniu jej wysokości odsetek za zwłokę, ponieważ wykracza ona poza równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa.
Jest rzeczą oczywistą, że w przypadku warunkowego umorzenia postępowania karnego, sąd obowiązany jest do nałożenia na sprawcę obowiązku naprawienia szkody wyłącznie wówczas, gdy powstanie szkody w zakresie dóbr pokrzywdzonego jest następstwem popełnionego przez niego przestępstwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2002 r., III KK 189/02, Prok. i Pr. – wkł. 2002, Nr 12, poz. 5; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2002 r., III KK 415/02). Należy też zwrócić uwagę, że skutek przestępny w postaci szkody obejmuje zarówno szkodę majątkową, jak i niemajątkową, przy czym decyzja, czy szkoda ma być naprawiona w całości, czy też w części, należy do sądu. Decydującą przesłanką powinien być wówczas interes pokrzywdzonego w otrzymaniu chociaż części odszkodowania w odpowiednio szybkim czasie (por. Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom I, pod red. A. Zolla. Warszawa 2012, s. 931, teza 11).
Zgodnie z art. 196 § 1 KKw., „w razie orzeczenia świadczenia pieniężnego sąd z urzędu i bez pobierania jakichkolwiek opłat, przesyła tytuł egzekucyjny pokrzywdzonemu lub innej osobie uprawnionej”, a czyni to bezzwłocznie, gdy orzeczenie staje się wykonalne, tj. z chwilą uprawomocnienia się wyroku. Przesłanie tytułu kończy czynności sądu w postępowaniu wykonawczym, gdyż dalej, to podmioty, którym sąd przesłał tytuły egzekucyjne, same wzywają skazanego do zaspokojenia ich należności, a gdy ten tego nie uczyni, to wówczas z własnej woli mogą skierować wyrok do komornika, by wszczął egzekucję. Powyższe przesądza o tym, że sąd orzekając przy warunkowym umorzeniu postępowania środek karny w postaci świadczenia pieniężnego wymienionego w art. 39 pkt 7 KK, nie może w ogóle wypowiadać się co do terminu jego wykonania.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
