Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Pozbawienie wolności i więzienie za niewykonywanie, nieodrobione i nieodpracowanie prac społecznych (odróbek)

Art.  65a.  [Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności]

§ 1.  Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym; wstrzymanie następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia wolności.

§ 2.  Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności.

§ 3.  W wypadkach wskazanych w § 1 i 2 sąd określa wymiar pozostałej do odbycia kary ograniczenia wolności lub zastępczej kary pozbawienia wolności, kierując się zasadami określonymi w art. 65 § 1 i 2.

§ 4.  W posiedzeniu, o którym mowa w § 2, ma prawo wziąć udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca.

§ 5.  Na postanowienie w przedmiocie wstrzymania i zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności oraz określenia wymiaru pozostałej do odbycia kary przysługuje zażalenie.

§ 6.  Niedopuszczalne jest ponowne wstrzymanie wykonania tej samej zastępczej kary pozbawienia wolności na podstawie § 1.

Nie wszyscy skazani, którzy mają odbyć karę zastępczą pozbawienia wolności, wiedzą, że mogą wystąpić do sądu o wstrzymanie wykonania tej kary orzeczonej w zamian za nie wykonaną grzywnę, ograniczenie wolności czy prac społecznych (art. 48a §1 k.k.w. i art. 65a §1 k.k.w.). Zastępcza kara pozbawienia wolności zarządzana jest w przypadku uchylania się od wykonywania prac społecznych, czyli odróbek, a także wobec braku alternatywy dla tej kary zastępczej w postaci zastępczej kary grzywny. Do czasu zmiany przepisów sąd musiał taką zastępczą karę orzec. Od 1 lipca 2015 r. ma możliwość nieorzekania tej kary, o ile skazany wykaże się inicjatywą i pomysłowością.

Trzeba dostrzec jednak, że część wyroków zapada w trybie nakazowym, a więc bez rozprawy, a skazani nie wiedzą o zapadłych wobec nich orzeczeniach i stąd ich nie wykonują. Nie wiedzą też o zamianie pierwotnie orzeczonej kary na karę zastępczą pozbawienia wolności. Tak więc to nie w sądzie, ale czasami dopiero od funkcjonariusza Służby Więziennej skazany może się dowiedzieć o nowej możliwości zwolnienia się od wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności. Przy przyjęciu do jednostki skazani powinni być pytani, dlaczego nie odbyli kary ograniczenia wolności lub nie uiścili grzywny. Powszechną praktyką powinno być również w takim przypadku skierowanie pytania do skazanego, czy podejmie się odpracowania kary.

Pozbawienie wolności i więzienie za niewykonywanie, nieodrobione i nieodpracowanie prac społecznych (odróbek) Poznań

Wyjaśnieniem tej konstrukcji prawnej (art. 65a k.k.w.) sprowadza się do  istotnego ograniczenia wykonywania kar zastępczych. Zasadą powinno być wykonanie kary ograniczenia wolności (odróbek) przede wszystkim w postaci zasadniczej i zgodnie z zasadą traktowania kary zastępczej pozbawienia wolności jako ostateczność.

Instytucja przewidziana w treści art. 65a k.k.w. pozwala na wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym. Wprowadzone do ustawy rozwiązanie prezentuje wysoki walor wychowawczy, a także ogranicza populację penitencjarną oraz wydatki budżetowe w tym zakresie. Jest ono zatem alternatywą dla zastępczej kary pozbawienia wolności.

Ustawodawca wskazuje bowiem, że po spełnieniu określonych tam przesłanek sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. Zapis ten sygnalizuje fakultatywność orzeczenia w analizowanym zakresie — przez użycie zwrotu „może”. Tymczasem szczegółowa analiza powołanego przepisu wzmacnia dość istotnie charakter przedmiotowej instytucji. Ustawodawca bowiem nie określa sytuacji, w których praktyczne jej zastosowanie będzie niedopuszczalne. Nie wprowadza klauzul generalnych czy jakichkolwiek podstaw ocennych, prowadzących do pełnej uznaniowości w analizowanym zakresie. Jedynym kryterium jest złożenie pisemnego oświadczenia o podjęciu odbywania kary ograniczenia wolności i poddaniu się rygorom z nią związanym. Można zatem oczekiwać, iż złożenie przez skazanego stosownego oświadczenia będzie skutkowało wstrzymaniem wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności. Decyzja sądu w tym zakresie jest co prawda fakultatywna, ale co do zasady powinna być pozytywna, chyba że prawdopodobieństwo wykonania kary ograniczenia wolności jest nadzwyczaj nikłe.

Dodatkowym argumentem potwierdzającym pojawiające się na tym tle wątpliwości jest zapis § 6, z którego wynika, iż niedopuszczalne jest ponowne wstrzymanie wykonania tej samej zastępczej kary pozbawienia wolności na podstawie § 1. Należy zatem przyjąć, że zaproponowane przez ustawodawcę rozwiązanie jest jednorazową szansą na uniknięcie odbywania zastępczej kary pozbawienia wolności, co pozostaje zresztą w zgodzie z ideą analizowanej konstrukcji prawnej. Taki sposób wykładni pozostawałby również w zgodzie z zasadą przedmiotowej instytucji.

Pamiętajmy, że wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności ma charakter fakultatywny. W takim razie każdorazowa ocena realności wy­konania orzeczonej kary ograniczenia wolności w formie podstawowej pozostawiona będzie dyskrecjonalnej władzy sędziego. Przy rozstrzyga­niu w przedmiocie wstrzymania wykonania kary zastępczej decydujące znaczenie będzie miała ocena postawy skazanego, która uznana została za uchylanie się od odbywania kary ograniczenia wolności lub obowiąz­ków orzeczonych na podstawie art. 34 § 3 k.k., a także rozmiary i formy tego uchylania się. Nie bez znaczenia powinna być też ocena właściwości i warunków osobistych skazanego, która może mieć wpływ na progno­zowanie, na ile realne jest podjęcie przez skazanego wykonania pracy społecznie użytecznej.

Istotne znaczenie pod kątem zastosowania przedmiotowej instytucji będzie miało jednak zachowanie skazanego po zarządzeniu wykonania kary zastępczej (zapłata świadczenia pieniężnego, wykonanie obowiązku probacyjnego).

Pozbawienie wolności i więzienie za niewykonywanie, nieodrobione i nieodpracowanie prac społecznych (odróbek) Poznań

Mając powyższe okoliczności na uwadze, sąd może zatem uznać, że mimo złożenia przez skazanego stosownego oświadczenia wykonanie kary ograniczenia wolności w formie pierwotnej będzie — z uwagi na postawę skazanego — niemożliwe lub niecelowe.

Przeciwko „warunkowemu” wstrzymaniu wykonania kary może prze­mawiać przede wszystkim składanie wielu oświadczeń i obietnic w trak cie postępowania wykonawczego co do chęci odbywania kary ogranicze­nia wolności, z których to zobowiązań skazany się nie wywiązał, a także okres, jaki upłynął od dnia, kiedy skazany miał rozpocząć odbywanie kary ograniczenia wolności.

Wszczęcie postępowania w przedmiocie wstrzymania wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności możliwe jest tylko po uprzednim złożeniu pisemnego oświadczenia o podjęciu odbywania kary ograniczenia wolności i poddaniu się rygorom z nią związanym. Oświadczenie to nie jest wnioskiem skazanego powyższego jest brak konieczności jego uzasadniania. Niemniej, w interesie skazanego leży zwrócenie uwagi sądu na okoliczności usprawiedliwiające jego uprzednie zachowanie, które doprowadziło do zarządzenia kary zastępczej. Ustawodawca nie precyzuje nadto wymogów, jakie spełniać powinno przedmiotowe oświadczenie.

Postępowanie to zostaje zatem wszczęte wyłącznie z inicjatywy samego skazanego. Sąd bezzwłocznie wyznacza posiedzenie w celu rozpoznania przedmiotowego oświadczenia i wydaje stosowne postanowienie, uwzględniając bądź nie uwzględniając wniosku skazanego o wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności orzeczonej w miejsce niewykonanej kary ograniczenia wolności. Posiedzenie to odbywa się bez udziału stron. Rozstrzygnięcie w tym zakresie zarówno pozytywne, jak i negatywne — podlega zaskarżeniu, co wynika wprost z treści art. 65a § 3 k.k.w.

W przypadku uwzględnienia wniosku skazanego postanowienie zgodnie z regułą z art. 9 § 3 k.k.w. wykonalne jest z chwilą wydania, co oznacza obowiązek natychmiastowego zwolnienia skazanego z zakładu karnego. wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności orzeczonej w miejsce niewykonanej kary ograniczenia wolności. Posiedzenie to odbywa się bez udziału stron.

Wskazać nadto należy, że „warunkowe” wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności może nastąpić w każdym czasie. Oznacza to możliwość procedowania w analizowanym zakresie od chwili wydania nieprawomocnego postanowienia o zarządzeniu wykonania kary zastępczej do chwili jej wykonania w całości. Wobec tego nie można wykluczyć sytuacji, kiedy oświadczenie to zostanie złożone w toku posiedzenia, o którym mowa w art. 65 § 3 k.k.w.

Pozbawienie wolności i więzienie za niewykonywanie, nieodrobione i nieodpracowanie prac społecznych (odróbek) Poznań

Zauważyć należy, iż w przypadku nieuwzględnienia wniosku skazanego o wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności przepis art. 43lb k.k.w. pozwala na odbycie kary zastępczej poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (obroża na nogę). Co istotne, zaproponowane rozwiązanie ma zastosowanie również wobec kary pozbawienia wolności orzeczonej w warunkach, o których mowa w art. 37b k.k. lub w art. 87 § 2 k.k.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań