Prośbę o ułaskawienie skazanego może wnieść on sam, osoba uprawniona do składania na jego korzyść środków odwoławczych, krewni w linii prostej, przysposabiający lub przysposobiony, rodzeństwo, małżonek i osoba pozostająca ze skazanym we wspólnym pożyciu. Prośbę o ułaskawienie wniesioną przez osobę nieuprawnioną lub niedopuszczalną z mocy ustawy sąd pozostawia bez rozpoznania. Osoba, która wniosła prośbę o ułaskawienie, może ją cofnąć. Przy odbywaniu kary łącznej orzeczonej wyrokiem łącznym prośba o ułaskawienie dotyczyć winna tej właśnie kary. Nie da się wprawdzie wykluczyć, że okoliczności uzasadniające łaskę mogą odnosić się jedynie do kar orzeczonych jednostkowymi, połączonymi obecnie wyrokami, które jako orzeczenia nadal istnieją, tyle że nie są wykonywane , ale musi to wyraźnie wynikać z dokumentacji danej sprawy i z prośby.
Sąd pierwszej instancji
Prośbę o ułaskawienie przedstawia się sądowi, który wydał wyrok w pierwszej instancji. W wypadku wyroku przejętego do wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej prośbę o ułaskawienie przedstawia się sądowi, który orzekł w pierwszej instancji o przejęciu wyroku do wykonania. Sąd powinien rozpoznać prośbę o ułaskawienie w ciągu 2 miesięcy od daty jej otrzymania.
Skład sądu
Sąd rozpoznaje prośbę o ułaskawienie w takim samym składzie, w jakim orzekał. W skład sądu powinni w miarę możności wchodzić sędziowie i ławnicy, którzy brali udział w wydaniu wyroku.
Rozpoznanie prośby
Rozpoznając prośbę o ułaskawienie sąd w szczególności ma na względzie zachowanie się skazanego po wydaniu wyroku, rozmiary wykonanej już kary, stan zdrowia skazanego i jego warunki rodzinne, naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem, a przede wszystkim szczególne wydarzenia, jakie nastąpiły po wydaniu wyroku. Ułaskawienie jest wyjątkową sytuacją, w której Państwo rezygnuje z kontynuowania realizacji skutków wymierzonej kary ze względu na brak przesłanek decydujących o jej orzeczeniu. Zmiana okoliczności w stosunku do sytuacji z daty wyrokowania oznacza, że cele kary zarówno prewencji indywidualnej jak i ogólnej zostały osiągnięte. Okoliczności brane pod uwagę przy sądowym wymarze kary nie mają znaczenia w tym sensie, że są pomocne tylko na etapie orzekania. Każdy przypadek należy szczegółowo uzasadnić, żeby sąd mógł dokonać oceny czy zakładane cele zostały osiągnięte. Oceniać należy również wpływ kary na życie skazanego. Szkoda jaką mógł skazany ponieść w zakresie wyższym niż mogło to wynikać z prowadzenia przez niego działności przestępczej dla otoczenia może uzasadniać przychylność sądu do złożonego wniosku o ułaskawienie.
Tok postępowania
Jeżeli w sprawie, w której wniesiono prośbę o ułaskawienie, orzekał tylko sąd pierwszej instancji i wyda on opinię pozytywną – przesyła Prokuratorowi Generalnemu akta sprawy lub niezbędne ich części wraz ze swoją opinią, a w razie braku podstaw do wydania opinii pozytywnej – pozostawia prośbę bez dalszego biegu. Jeżeli w sprawie, w której wniesiono prośbę o ułaskawienie, orzekał sąd odwoławczy, sąd pierwszej instancji przesyła mu akta lub niezbędne ich części wraz ze swoją opinią. Sąd odwoławczy pozostawia prośbę bez dalszego biegu tylko wtedy, gdy wydaje opinię negatywną, a opinię taką wydał już sąd pierwszej instancji; w innych wypadkach sąd odwoławczy przesyła Prokuratorowi Generalnemu akta wraz z opiniami. Jeżeli sądy obu instancji, które orzekały w sprawie, wydały negatywne opinie co do prośby o ułaskawienie, wówczas pozostawienie prośby bez dalszego biegu jest obligatoryjne.
Przedstawienie sprawy Prezydentowi
Jeżeli prośbę o ułaskawienie choćby jeden sąd zaopiniował pozytywnie, Prokurator Generalny przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej prośbę o ułaskawienie wraz z aktami sprawy i swoim wnioskiem. Prośbę o ułaskawienie skierowaną bezpośrednio do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przekazuje się Prokuratorowi Generalnemu w celu nadania jej biegu. Decyzja Prezydenta Rzeczypospolitej o ułaskawieniu przez warunkowe przedterminowe zwolnienie skazanego z odbycia reszty kary pozbawienia wolności powoduje, że nie ma już przedmiotu sprawy o takie zwolnienie, a rola sądu sprowadza się do doręczenia właściwemu zakładowi karnemu nakazu zwolnienia z odbywanej kary. Odmienne zapatrywanie prowadziłoby do istnienia w obrocie prawnym dwóch aktów prawnych o identycznej treści, a to postanowienia Prezydenta RP oraz postanowienia sądu. Rodziłoby też dalsze komplikacje, jak skutki rozbieżności dat obu decyzji, możliwość ubiegania się przed sądem o odmienne określenie szczegółów zwolnienia, a to długości okresu próby, obowiązków itd. Nie ma zaś wątpliwości, że decyzja Prezydenta RP rozstrzyga całość zagadnienia w sposób niepodlegający kontroli jakiegokolwiek organu Państwa.
Ponowna prośba
Ponowna prośba o ułaskawienie, wniesiona przed upływem roku od negatywnego załatwienia poprzedniej prośby, może być przez sąd pozostawiona bez rozpoznania.
Uprawnienie Prokuratora Generalnego
Postępowanie o ułaskawienie może wszcząć z urzędu Prokurator Generalny, który może żądać przedstawienia sobie akt sprawy z opiniami sądów albo przedstawić akta Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej bez zwracania się o opinię. Prokurator Generalny przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej akta sprawy lub wszczyna z urzędu postępowanie o ułaskawienie w każdym wypadku, kiedy Prezydent tak zadecyduje.
Wykonanie kary
Uznając, że szczególnie ważne powody przemawiają za ułaskawieniem, zwłaszcza gdy uzasadnia to krótki okres pozostałej do odbycia kary, sąd wydający opinię oraz Prokurator Generalny mogą wstrzymać wykonanie kary lub zarządzić przerwę w jej wykonaniu do czasu ukończenia postępowania o ułaskawienie.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
