Art. 178b kodeksu karnego, kto, pomimo wydania przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego, poruszającą się pojazdem lub znajdującą się na statku wodnym albo powietrznym, przy użyciu sygnałów dźwiękowych i świetlnych, polecenia zatrzymania pojazdu mechanicznego nie zatrzymuje niezwłocznie pojazdu i kontynuuje jazdę, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Ustawodawca w art. 178b k.k. przyjął założenie, że kontynuowanie jazdy i ucieczka przed organem kontrolującym ruch drogowy w każdym przypadku potencjalnie może powodować zagrożenie w ruchu drogowym, chociażby pośrednie. Jest tak chociażby z tego powodu, że ucieczka odbywa się na drodze publicznej, często na chodniku, drodze dla rowerów, ale nawet i w innym miejscu publicznym (np. w strefie zamieszkania czy w strefie ruchu) – czyli w miejscu, w którym nawet jeżeli akurat nie ma ludzi, to w każdej chwili może ktoś się pojawić, gdzie znajdują się przedmioty narażone na uszkodzenie lub zniszczenie – samochody, wiaty przystankowe, ogrodzenia, domy itd. Innymi słowy każde takie zachowanie niesie, choćby potencjalne, zagrożenie dla bezpieczeństwa powszechnego, które wyraża się w samej ucieczce przed organami kontroli ruchu drogowego, a w związku z tym jest zbędne wskazywanie spowodowania zagrożenia wśród znamion typu czynu zabronionego z art. 178b k.k.
Zachowanie przestępcze polega na niezwłocznym niezatrzymaniu pojazdu mechanicznego na polecenie osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, poruszającej się pojazdem lub znajdującej się na statku wodnym albo powietrznym, przy użyciu sygnałów dźwiękowych i świetlnych. Polecenie zatrzymania pojazdu musi być wydane przez osobę uprawnioną do kontroli ruchu drogowego. Ponadto polecenie musi być wydane przez uprawnionego poruszającego się pojazdem lub znajdującego się na statku wodnym albo powietrznym oraz przy użyciu sygnałów dźwiękowych i świetlnych. Osoba zatrzymująca musi znajdować się w ruchu. Nie wyczerpuje znamion tego przestępstwa danie przez osobę uprawnioną sygnału do zatrzymania, która nie znajduje się w ruchu, np. stoi na poboczu drogi, siedzi w zaparkowanym pojeździe.
Osobami uprawnionymi do kontroli ruchu drogowego są:
– policjanci,
– żołnierze Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organów porządkowych,
– funkcjonariusze Straży Granicznej lub funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej,
– funkcjonariusze Inspekcji Transportu Drogowego,
– strażnicy gminni (miejscy),
– strażnicy leśni i funkcjonariusze Straży Parku,
– działające w imieniu zarządcy drogi wykonujący kontrolę, w obecności funkcjonariusza Policji lub inspektora Inspekcji Transportu Drogowego.
Nie wszystkie te osoby uprawnione są do wydawania poleceń kierującemu pojazdem, jadąc samochodem lub znajdując się na statku wodnym albo powietrznym. Takie uprawnienia mają:
– policjanci,
– inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego,
– umundurowani funkcjonariusze Straży Granicznej,
– umundurowani funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej,
– strażnicy gminni (miejscy) tylko z oznakowanego pojazdu służbowego.
Sygnały dźwiękowe i świetlne
Warunkiem odpowiedzialności jest, by do zatrzymania były podane sygnały dźwiękowe i świetlne. W związku z tym muszą być podawane łącznie sygnały zarówno dźwiękowe, jak i świetle. Nie wyczerpuje znamion tego przestępstwa podanie sygnału tylko dźwiękowego albo tylko świetlnego. Policjant jadący pojazdem samochodowym może podawać kierującemu pojazdem polecenia do określonego zachowania się za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych, a z patrolu powietrznego polecenie do zatrzymania pojazdu podaje za pomocą urządzeń nagłaśniających lub świetlnych. Co do strażników gminnych (miejskich) nie uregulowano sposobu podawania sygnału z oznakowanego pojazdu. Z zasad tych wynika, że wystarczające jest użycie jednego rodzaju sygnałów: dźwiękowych albo świetlnych, z tym że nie jest zabronione użycie obu.
Niezwłoczne zatrzymanie się
Osoba, co do której zostało wydane polecenie zatrzymania pojazdu, ma to uczynić niezwłocznie. Gdy sprawca nie zatrzymuje się, to jeszcze musi kontynuować jazdę, by popełnić przestępstwo. Kontynuowanie jazdy oznacza dalszą jazdę, z tym że nie ma znaczenia, jaki odcinek zostaje pokonany. Kontynuowanie jazdy nie oznacza jej ograniczenia wyłącznie do sytuacji, gdy po niezatrzymaniu się na sygnał kierujący pojazdem jest ścigany przez uprawnionego do kontroli ruchu drogowego.
Skutek
Dla bytu przestępstwa nie jest konieczne wywołanie jakiegokolwiek skutku, nawet w postaci narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu. Jest to przestępstwo z abstrakcyjnego zagrożenia. In concreto nie musi dojść do zagrożenia jakiegokolwiek uczestnika ruchu. Projektodawca świadomie odstąpił od zamieszczania wśród znamion typu czynu zabronionego narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, gdyż w praktyce udowodnienie zaistnienia tego znamienia w warunkach dynamicznego zdarzenia, jakim jest ucieczka przed pościgiem, stanowi dużą trudność. Wymaga to wykazania, jak przebiegała droga ucieczki, jakie osoby i w którym momencie mogły być narażone na to niebezpieczeństwo, z reguły należy przy tym powołać biegłych. Gdy jednak tego nie uczyni i będzie kontynuował jazdę pomimo dawania tych sygnałów, przez ucieczkę w warunkach ruchu drogowego będzie godził w bezpieczeństwo tego ruchu, w stopniu porównywalnym przynajmniej do kierującego określonego w art. 178a k.k.. Wówczas dopiero zachowanie sprawcy uzyska przestępny charakter.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.