Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Niewystawiona, fikcyjna, nierzetelna, pusta faktura i rachunek – wyłudzenie podatku

Art. 62. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

§ 2. Kto fakturę lub rachunek, określone w § 1, wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem posługuje się, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.

§ 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.

§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Rachunek jest dowodem dokonania przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą albo wykonującego wolny zawód sprzedaży lub wykonania usługi. Ponadto jest dowodem na powstanie po stronie tego podatnika obowiązku podatkowego. Rachunek wystawiany jest dla nabywcy – nieuprawnionego do odliczeń VAT. Zgodnie z art. 87 § 3 ord. pod., podatnicy, od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, wystawiają rachunek nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeśli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie siedmiu dni od dnia zgłoszenia żądania. Podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku w sytuacji, gdy żądanie zostało zgłoszone po upływie trzech miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Faktura stanowi dowód sprzedaży wystawiony przez płatnika podatku od towarów i usług nabywcy będącemu również płatnikiem tego podatku. Szczegółowe zagadnienia związane z fakturą uregulowane są w art. 32 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Wynika z niego, że podatnicy VAT mają obowiązek wystawić fakturę, w której stwierdzają w szczególności sprzedaż towarów, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Natomiast podatnicy świadczący usługi (w tym również w zakresie handlu i gastronomii) nie mają obowiązku wystawiania faktur lub rachunków uproszczonych, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej; jednakże na żądanie tych osób są obowiązani do wystawienia rachunku uproszczonego. Wymienione w ustawie o VAT faktury wewnętrzne oraz faktury korygujące również objęte są ochroną przewidzianą w art. 62.

Nierzetelny rachunek lub faktura to taki dokument, który jest niezgodny ze stanem rzeczywistym. Może to być np. niewłaściwe oznaczenie zakupionego towaru, nieodpowiednia cena lub stawka podatku, zła data wystawienia. Nierzetelne będą również faktura i rachunek dokumentujące czynności, które w ogóle nie miały miejsca.

„Nieprzechowywanie” oznacza nie tylko całkowite nieprzechowywanie, polegające np. na wyrzuceniu dokumentów, ale również nieprzechowywanie ich przez krótszy okres niż wymaga tego ustawa. Istotnym elementem odpowiedzialności z art. 62 § 3 jest zawsze zawinienie sprawcy. Jeżeli bowiem okaże się, że dokumenty faktycznie nie były przechowywane przez wymagany okres, gdyż uległy zniszczeniu wskutek np. działania sił przyrody lub osób trzecich, to wówczas trudno jest zobowiązanemu do ich przechowywania przypisać winę w tym zakresie. Obowiązek przechowywania rachunków wynika z art. 88 § 1 ord. pod., który stanowi, że podatnicy wystawiający rachunek są obowiązani go przechowywać (w kolejności wystawienia) przez okres pięciu lat kalendarzowych, licząc od końca roku, w którym rachunek ten wystawiono.

Dokument z kasy rejestrującej  to wydrukowany dla nabywcy przez kasę rejestrującą w momencie sprzedaży dokument fiskalny z dokonanej czynności. Nabywca nie ma obowiązku go wziąć od sprzedającego, ale sprzedający musi mu dokument ten udostępnić.

Przedmiotem bezpośredniego działania czynu polegającego na wystawieniu faktury lub rachunku w sposób nierzetelny jest również faktura pusta (fikcyjna) – tj. obrazująca zdarzenie, które nie miało miejsca w rzeczywistości. Wystawca takiej faktury ma obowiązek uiścić podatek należny w niej wykazany (art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług), jednakże odbiorca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tej faktury. Jeżeli zatem odbiorca faktury pustej dokona odliczenia podatku naliczonego, to – bez względu na postać uszczerbku finansowego (uszczuplenie albo nienależny zwrot) – dochodzi do naruszenia mienia Skarbu Państwa. W wypadku faktur pustych nie mamy do czynienia z żadnym zdarzeniem gospodarczym, powstanie obowiązku zapłaty podatku znajduje swoją przyczynę w samym fakcie wystawienia faktury. Zachowanie polegające na wystawieniu pustej faktury jest zatem czynem godzącym w dobro prawne chronione przepisami Kodeksu karnego skarbowego.

Jeżeli wystawca „fikcyjnej” faktury VAT, niedokumentującej rzeczywistego zdarzenia gospodarczego lub osoba posługująca się taką fakturą wykorzystuje ją do naliczenia należnego podatku VAT, a także określenia innego obowiązku podatkowego (np. podatku dochodowego przez pomniejszenie dochodu), to osoby te godzą w obowiązki podatkowe i odpowiadają za przestępstwo skarbowe z art. 62 § 2 k.k.s. W wypadku, gdy sprawca zmierza do wyłudzenia nienależnego zwrotu podatku VAT, to popełnia przestępstwo skarbowe z art. 76 § 1 k.k.s. Jednak w wypadku, gdy „fikcyjną” fakturę VAT wystawiono wyłącznie dla przestępczych celów pozapodatkowych, np. dla wyłudzenia kredytu lub dotacji dla siebie lub innej osoby albo dla doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez fingowanie dobrej kondycji gospodarczej i wiarygodności kontrahenta umowy, to wystawca takiej faktury lub osoba posługująca się nią powinny nadal odpowiadać na podstawie przepisów ustawy karnej innej niż k.k.s. (np. z art. 297 k.k. lub z art. 286 § 1 k.k.).

„Faktura nierzetelna”, o jakiej mowa w art. 62 § 2 k.k.s., to także „faktura fikcyjna”, dokumentująca czynność w ogóle niezaistniałą. W wypadku sprawcy posługującego się „fakturą fikcyjną” wchodzi w grę jedynie odpowiedzialność z art. 62 § 2 k.k.s., gdyż przepis ten jako lex specialis wypiera normę ogólną, czyli art. 271 § 1 k.k. Także porównanie treści art. 76 § 1 k.k.s. i art. 286 § 1 k.k. prowadzi do wniosku, że pierwszy z nich jest przepisem lex specialis w stosunku do drugiego. Znamiona przestępstwa z art. 76 § 1 k.k.s. mieszczą się całkowicie w ogólniej ujętym opisie działania sprawcy przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., typizując szczególny rodzaj oszustwa prowadzącego do wyłudzenia nienależnego zwrotu podatkowej należności publicznoprawnej. Niczego nie zmienia w tej ocenie to, że w art. 76 § 1 k.k.s. penalizuje już samo narażenie na nienależny zwrot podatku, co oznacza przesunięcie progu sprawstwa na zachowanie, które stanowiłoby usiłowanie popełnienia oszustwa w rozumieniu art. 286 § 1 k.k. Skoro zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 108 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wystawca faktury nie mającej w ogóle odzwierciedlenia w stanie faktycznym, ma także obowiązek uiszczenia podatku VAT, to przepisem, który należy zastosować przy kwalifikacji prawnej czynu polegającego na wyłudzeniu podatku VAT jest art. 76 § 1 k.k.s. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 lutego 2011 r. II AKa 476/2010

Nierzetelna faktura z art. 62 § 2 kks to zarówno faktura nie odzwierciedlająca rzeczywistego przebiegu zdarzenia, jak i faktura fikcyjna, dokumentujące czynność nieistniejącą. Wystawienie tej ostatniej (fikcyjnej) faktury godzi w prawidłowość ustalenia i wykonania zobowiązań podatkowych wobec Państwa, zwłaszcza gdy podatnik nieświadomy jej fikcyjności wypełnia swe zobowiązania finansowe. Faktura nieprawidłowo stwierdzająca fakty, w szczególności pomniejszająca podatek poprzez bezpodstawność stwierdzenia powinności zwrócenia podatku VAT albo obniżenia podatku należnego o podatek obliczony – godzi w obowiązek podatkowy i przyczynia się do zwiększenia zysku sprawcy o wartość podatku mu zwracanego. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 kwietnia 2004 r. II AKa 65/2004

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań