Art. 83 kodeks karny skarbowy
§ 1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub czynności audytowych udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Sprawca popełnia przestępstwo skarbowe z art. 83 § 1 k.k.s. w zamiarze bezpośrednim wówczas, gdy ma świadomość, że jego zachowanie spowoduje udaremnienie wykonania czynności służbowej lub czynność tę utrudni, a jednocześnie swym zachowaniem zmierza do realizacji tego skutku. Osoba odmawiająca udostępnienia dokumentu, nie mając świadomości, że żądający udostępnienia dokumentu działa na podstawie i w granicach upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej, nie może działać umyślnie, gdyż konieczną przesłanką przyjęcia umyślności w prawie karnym skarbowym jest świadomość sprawcy co do realizacji znamion czynu zabronionego. Kontrolowany (lub osoba reprezentująca kontrolowanego) nie ma świadomości, że czynność podejmowana przez kontrolowanych jest czynnością służbową, będąc przekonanym, że kontrolujący przekroczył zakres upoważnienia do kontroli i tym samym działa nielegalnie.
Przez kontrolę skarbową w rozumieniu prawa karnego skarbowego rozumie się wyłącznie kontrolę podatkową prowadzoną w ramach postępowania kontrolnego. Postępowanie kontrolne charakteryzuje się wyraźnie określoną procedurą, w której zarówno organ, jak i strona mają jasno określone prawa i obowiązki. Postępowanie kontrolne najbliższe jest postępowaniu podatkowemu regulowanemu przepisami Ordynacji podatkowej, jednak cechuje się pewnymi charakterystycznymi elementami. Jednym z nich może być uruchomienie, w toku postępowania kontrolnego, szczególnej procedury, a mianowicie kontroli podatkowej.
Czynności sprawdzające to w istocie wstęp do kontroli podatkowej. Jest to rodzaj kontroli o charakterze formalnym. Dotyczy formalnej poprawności składanych deklaracji i oświadczeń, terminowości ich składania oraz terminowości wpłacania podatków i ustalania stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z dokumentami. Natomiast celem kontroli podatkowej przeprowadzanej przez organy podatkowe I instancji jest sprawdzenie wywiązywania się kontrolowanych z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Jej celem jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności wykazywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych, a ponadto m.in. zapobieganie i ujawnianie przestępstw.
Zakres kontroli podatkowej
Określenie zakresu danej kontroli podatkowej jest jednym z elementów upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, na podstawie którego osoba wskazana w tymże upoważnieniu może żądać określonego zachowania się w toku postępowania kontrolnego, w szczególności przedstawienia danego dokumentu. Upoważnienie, które nie określa zakresu danej kontroli, nie może stanowić podstawy do przeprowadzenia kontroli.
Zakres kontroli nie może wykraczać poza granice właściwości rzeczowej organu podatkowego przeprowadzającego kontrolę, a zarazem powinien być precyzyjny – określać, jakiego podatku i w jakim zakresie oraz jakiego okresu dotyczy kontrola. Przekroczenie zakresu upoważnienia do kontroli powinno mieć zatem ten skutek, że czynności kontrolne przeprowadzone z naruszeniem zakresu przedmiotowego upoważnienia i zebrane w ich toku dowody nie mogą stanowić podstawy ustaleń faktycznych w postępowaniu prowadzonym wobec podatnika. Jedynie żądanie udostępnienia dokumentu, które mieści się w granicach danego upoważnienia, jest działaniem legalnym i tylko takie żądanie może prowadzić do wykonania czynności służbowej. Jeżeli żądanie wykracza poza zakres upoważnienia, osoba zaś, od której żąda się udostępnienia dokumentu, żądania tego nie spełni, to nie może ona ponosić odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe z art. 83 § 1 k.k.s. lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe z art. 83 § 2 k.k.s. Swoim zachowaniem nie wyczerpie bowiem znamion strony przedmiotowej – nie utrudni ani nie udaremni wykonania
Nie każda więc odmowa udostępnienia dokumentu (lub dokumentów), wbrew żądaniu kontrolującego wysuniętemu w toku kontroli podatkowej, wiązać się musi z ponoszeniem odpowiedzialności karnej. Zawsze jest niezbędne ustalenie przyczyny, dla której osoba ta nie spełnia skierowanego do niej żądania. Jeżeli odmowa udostępnienia dokumentu (dokumentów) jest spowodowana tym, że żądanie kontrolującego wykracza poza granice udzielonego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej – sprawca nie popełnia czynu zabronionego, gdyż nie utrudnia wykonania czynności służbowej.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku
