Art. 228. § 1. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda.
§ 5. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 6. Karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania.
Przedmiotem ochrony prawnej jest prawidłowość funkcjonowania instytucji państwowych lub społecznych i bezinteresowność funkcjonariuszy tych instytucji. Te oba przedmioty ochrony prawnej zostają naruszone nie tylko wtedy, gdy dany funkcjonariusz osiągnie korzyść majątkową ze swego urzędowania za czynności urzędowe wykonane w godzinach służbowych i w biurze, lecz również wtedy, gdy osiągnie ją za te czynności, które na prośbę zainteresowanego wykonał w godzinach pozasłużbowych i w mieszkaniu prywatnym. Dla bytu przestępstwa wystarczające jest m.in. aby osoba pełniąca funkcję publiczną zażądała korzyści majątkowej w związku z pełnieniem tejże funkcji. Dla bytu tego przestępstwa nie jest zaś niezbędna możliwość wpływu owej korzyści na zawarcie umowy. Przedmiotem ochrony jest nie tylko prawidłowość funkcjonowania instytucji państwowych i społecznych, ale także bezinteresowność tego funkcjonowania i dobre imię tych organów, reprezentowanych przez osoby pełniące w nich konkretne funkcje.
Podmiotem przestępstwa jest funkcjonariusz publiczny, a inna osoba tylko wtedy, gdy pełni funkcję publiczną. Czynnością urzędową jest nie tylko czynność wykonywana przez urzędnika w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale jest nią również czynność osoby wykonującej czynności zlecone jej w zakresie zarządu państwowego lub spółdzielczego. Związek z pełnieniem funkcji publicznej zachodzić może bądź pomiędzy przyjęciem korzyści a konkretną czynnością służbową należącą do kompetencji osoby pełniącej funkcję publiczną (ta konkretna czynność stanowi wówczas motyw działania osoby udzielającej korzyści), bądź pomiędzy przyjęciem korzyści a całokształtem działalności służbowej osoby pełniącej funkcję publiczną (łapówka ma wówczas ogólny cel pozyskania względów kompetentnego funkcjonariusza).
W sprawach o sprzedajność funkcjonariuszy publicznych szczególnie potrzebne jest dokładne sprawdzenie informacji pomawiających, gdyż możliwe jest użycie pomówienia jako środka dla skompromitowania niewygodnych urzędników, których czynności przeszkadzają osiągnięciu celów rozmaitych grup interesów, a poza zaprzeczeniami pomówieni mają niewiele środków obrony. Doświadczenia praktyki sądowej uzasadniają w tych sprawach szczególnie dokładne ustalanie dużej ilości szczegółów, użytecznych dla sprawdzenia wiarygodności informacji o faktach głównych, to jest żądaniu lub przyjęciu korzyści.
Przestępstwo jest przestępstwem formalnym i dla zaistnienia jego nie jest wymagane zaistnienie zmian w świecie zewnętrznym. Przestępstwo to jest już dokonane z chwilą uzależnienia wykonania czynności urzędowej od otrzymania korzyści czy też od zażądania takich korzyści. Istotny tu jest zamiar sprawcy, fakt uzależnienia przez niego wykonania czynności – od otrzymania korzyści, a nie ich otrzymanie, czy czas otrzymania („przed tym” czy „po tym”). Przestępstwo polegające np. na przyjęciu korzyści majątkowej za czynność mającą się sprzeciwiać ustawie jest dokonane nie w chwili spełnienia owej czynności, ale już w momencie przyjmowania korzyści wśród okoliczności, z których wynika, że dający łapówkę czyni to w celu uzyskania od urzędnika czynności sprzecznej z ustawą, a biorący łapówkę utrzymuje go w mniemaniu, że czynność ta będzie dokonana.
Z istoty uzależnienia wynika, że musi ono poprzedzać dokonanie czynności, bo uzależniać oznacza to samo, co stawiać alternatywę: albo otrzymam korzyść albo nie wykonam czynności urzędowej. Najprostsza forma żądania występuje wówczas, gdy urzędnik bezpośrednio, w sposób nie budzący najmniejszych wątpliwości, zwraca się do swego kontrahenta, aby ten wręczył mu odpowiednią sumę pieniędzy. Są jednak i inne, zakamuflowane metody działania, przy pomocy których urzędnik osiąga ten sam skutek, a mianowicie – otrzymanie korzyści majątkowej lub osobistej, na przykład przez wywołanie takiej sytuacji, w której ów kontrahent zmuszony jest – chcąc uniknąć niekorzystnych dla siebie następstw – wręczyć mu łapówkę.
Lekarz zatrudniony w publicznej lub niepublicznej placówce służby zdrowia, który w zamian za otrzymanie korzyści majątkowej poświadcza nieprawdę co do okoliczności dotyczących stanu zdrowia, jest osobą pełniącą funkcję publiczną, która odpowiada za przestępstwo.
Kwalifikacja przypadku mniejszej wagi nie wynika jedynie z wartości kwot pieniędzy będących przedmiotem czynności wykonawczych przestępstwa (tu: prób przekupienia urzędników państwowych), ale i z reszty okoliczności, świadczących o stopniu winy sprawcy. O znikomym społecznym niebezpieczeństwie czynu mówić można jedynie wówczas, gdy zarówno jego strona przedmiotowa, jak i podmiotowa, wykazują tak niski stopień tego społecznie ujemnego ładunku, iż nie zachodzi konieczność napiętnowania czynu jako przestępstwa.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
