Twoja sprawa z zakresu prawa karnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Postępowanie dowodowe o nieujawnione i nieopodatkowane dochody oraz przychody

Zazwyczaj w postępowaniach dotyczących dochodów nieujawnionych do czynienia mieć będziemy z różnymi dowodami (dokumentami, osobowymi źródłami dowodowymi), które z rozmaitą precyzją rzucają światło na dane zdarzenie. Może być i tak, że poszczególne dowody zgromadzone w sprawie dostarczają wiadomości jedynie o pewnych fragmentach rzeczywistości i zdarzeniach często występujących kilka albo kilkanaście lat wcześniej, czy też o niektórych aspektach zdarzeń, które mają znaczenie przy rozstrzyganiu w określonej sprawie podatkowej.

W postępowaniu podatkowym przyjęto zasadę równej mocy dowodowej wszystkich środków dowodowych, nie wprowadzając ograniczeń ani preferencji co do rodzaju dowodów, którym należy przyznać pierwszeństwo w ustaleniu istnienia danego faktu.  W niektórych sytuacjach aparat skarbowy przyjmuje założenie, iż wykazanie prawnie relewantnych okoliczności, szczególnie dotyczących zgromadzonych na przestrzeni lat zasobów, z których mogły zostać sfinansowane wydatki, może nastąpić jedynie poprzez określone dowody. Z przepisów prawa nie wynika ograniczenie co do środków dowodowych, którymi można udowadniać osiągane przychody, to zazwyczaj organy żądają określonych dokumentów: wyciągów bankowych, zaświadczeń o wygranych itp.

Oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania

Istnieje możliwość złożenia przez stronę oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Może to nastąpić, gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia. W oświadczeniu tym podatnik może przedstawić źródła finansowania poniesionych w danym roku podatkowym wydatków. W sytuacji gdy celem postępowania dowodowego jest wykazanie źródeł pochodzenia zgromadzonego majątku lub wykazanie pokrycia w dokonywanych wydatkach, a jest to postępowanie, gdzie ciężar dowodzenia leży po stronie podatnika, to oświadczenie na okoliczność istnienia pokrycia zgromadzonego majątku lub dokonywanych wydatków jest bezprzedmiotowe. Z istoty takiego oświadczenia wynika, że składająca oświadczenie strona postępowania nie wykazuje za pomocą innych środków dowodowych prawdziwości swoich słów. Korzysta bowiem z domniemania prawdziwości swoich twierdzeń. Ciężar przeciwdowodu zostaje przerzucony na organ, jeżeli poweźmie on wątpliwości co do prawdziwości oświadczenia. Odbieranie więc takiego oświadczenia ma sens jedynie wówczas, gdy organ nie zamierza negować wynikających z oświadczenia faktów lub też zgromadzone w toku postępowania dowody nie są sprzeczne z oświadczeniem; w przeciwnym razie złożenie oświadczenia w wyżej wymienionym trybie, w sytuacji posiadania przez organ przeciwnych dowodów, skutkowałoby automatycznym obowiązkiem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa fałszywych zeznań i przeniesieniem postępowania na płaszczyznę procedury karnej.

Inicjatywa dowodowa

W trakcie postępowania dotyczącego dochodów nieujawnionych inicjatywa dowodowa strony postępowania jest szczególnie pożądana. Jest to związane z dominującym w orzecznictwie poglądem o rozłożeniu obowiązków dowodzenia w tego typu postępowaniach czy też z faktem, że jest to szczególny rodzaj spraw, w których inicjatywa dowodowa przerzucona została z organu na stronę. Niezależnie nawet od tej okoliczności podatnik z natury rzeczy posiada szerszą wiedzę o pewnych okolicznościach istotnych w sprawie i o środkach dowodowych niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego, w szczególności źródeł pochodzenia majątku. Organ podatkowy nie ma innej możliwości zdobycia dowodów jak od podatnika.

Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeśli przedmiotem dowodu są okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a okoliczności te nie zostały w wystarczający sposób stwierdzone innym dowodem. Organ podatkowy, do którego wpłynął wniosek o przeprowadzenie określonego dowodu, dokonuje oceny tego wniosku z punktu widzenia zgromadzonego materiału dowodowego oraz z punktu widzenia okoliczności sprawy. Ta wstępna ocena, określana niekiedy mianem uprzedniej, może doprowadzić do uznania, iż wniosek nie dotyczy okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy, ewentualnie dowód dotyczy co prawda okoliczności mającej istotne znaczenie dla sprawy, ale jest ona już stwierdzona innym dowodem. Jednocześnie należy dodać, że poza dwoma określonymi przez przepis okolicznościami, które powinny być analizowane przy rozstrzygnięciu w przedmiocie wniosku dowodowego, brak jest innych podstaw, z powodu zaistnienia których organ może odmówić przeprowadzenia dowodu. W szczególności organ podatkowy nie może odmówić przeprowadzenia dowodu, zakładając z góry, jeszcze przed przeprowadzeniem czynności, iż zeznania np. świadka nic do sprawy nie wniosą, ponieważ świadek będzie niewiarygodny, a w związku z tym zeznania jego będą zbędne w toku postępowania, oraz uznając, iż wniosek dowodowy został złożony zbyt późno, tj. po zakończeniu przeprowadzenia dowodów w sprawie, czy też jest złożony celem przedłużenia postępowania w sprawie i dlatego jest niewiarygodny. Nie ma obecnie przepisu, który stanowiłby zakaz uwzględniania nowych dowodów z uwagi na moment postępowania. Organ nie może odmówić przeprowadzenia wnioskowanego przez stronę dowodu, powołując się na zakończenie przeprowadzenia dowodów w sprawie.

Zeznania świadków

Zawsze należy dopuścić dowód z zeznań świadków, celem uprawdopodobnienia poziomu osiąganych dochodów, jeśli np. z uwagi na upływ czasu i brak obowiązku przechowywania dokumentów przez okres dłuższy niż przewidziany przepisami prawa  strona nie dysponuje stosownymi dokumentami księgowymi dotyczącymi lat minionych.  Dowód z zeznań świadków może dotyczyć uprawdopodobnienia źródeł przychodów, ich wysokości, natomiast nie będzie pożyteczny dla wykazywania, że podatnik posiadał pieniądze.  Zbyt późne zgłoszenie takiego wniosku, trudność z przeprowadzeniem dowodu czy też okoliczność, że w ocenie organu świadek nie jest wiarygodny z uwagi na jego powiązania ze stroną postępowania również nie powinny stanowić podstaw do odmowy przeprowadzenia wnioskowanego dowodu z uwagi na fakt, iż nic do sprawy nie mogą wnieść. Takie wnioski mogą ewentualnie zapaść w momencie dokonywania oceny przeprowadzonych dowodów, a nie na etapie rozstrzygania o dopuszczeniu bądź niedopuszczeniu wnioskowanego przez stronę dowodu.

W praktyce organy podatkowe, szczególnie jeśli zbliża się termin przedawnienia prawa do wydania decyzji, rezygnują z podjęcia bardziej kłopotliwych czynności dowodowych. Towarzyszy temu argumentacja, że skoro strona jest zainteresowana przeprowadzeniem dowodu z zeznań świadka, to w jej interesie leży, aby dopełnić starań, żeby świadek wezwany przez organ stawił się i złożył zeznania. Organ, dopuszczając dowód z przesłuchania świadka, nawet jeśli czyni to na wniosek strony, powinien sam podjąć niezbędne czynności w celu poszukiwania świadka, a także przymuszenia go do stawienia się na przesłuchanie. Oczywiście organ może wezwać stronę do wskazania adresu zamieszkania świadka, jednakże niepodanie takiego adresu lub podanie adresu, który organ ocenia jako niewiarygodny, nie może być powodem do odstąpienia od przeprowadzenia dowodu. To przecież organ podatkowy prowadzi postępowanie podatkowe i to organ podatkowy ma odpowiednie instrumentarium, jeśli chodzi o środki prawne, przy zastosowaniu których może osiągnąć określone cele procesowe w postaci: kary porządkowej; pomocy lub asysty policji; pomocy prawnej, jeśli świadek mieszka w innym województwie; współpracy międzynarodowej w zakresie wymiany informacji, gdy przebywa poza granicami kraju.

Oszczędności

W praktyce, zdaniem niektórych sądów, również zdolność do oszczędzania w latach wcześniejszych nie może sama w sobie przesądzić o posiadaniu przez podatnika zasobów w określonej wysokości na początek kontrolowanego roku. Zdarza się, że analiza sytuacji majątkowej podatnika sięga kilku, a nawet kilkunastu lat wstecz względem roku, który jest kontrolowany.  Powstaje w związku z tym pytanie, w jaki sposób podatnik ma takie okoliczności udowodnić i czy jeśli sytuacja dotyczy zdarzeń mających miejsce najczęściej kilka lat wcześniej, to może on w ogóle uczynić zadość takim żądaniom organów podatkowych oraz akceptujących taką praktykę sądów.

Nie jest wystarczające wykazanie, że podatnik posiadał jakiekolwiek zgromadzone wcześniej zasoby majątkowe. Koniecznym warunkiem uwzględnienia zgromadzonego wcześniej mienia jako pokrycia późniejszych wydatków jest wykazanie, że mienie pochodziło z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania. A zatem nie jest wystarczające jedynie wykazanie samego faktu wcześniejszego zgromadzenia mienia.

Przedłożenie wyciągu z rachunku bankowego, z którego wynika posiadanie określonych środków pieniężnych, nie jest wystarczające dla wykazania, iż podatnik posiada mienie pochodzące z legalnych źródeł. Podatnik powinien, z jednej strony precyzyjnie określić ich wysokość, z drugiej przedstawić dowód, że były one opodatkowane lub zwolnione od podatków.  Z kolei, jeśli chodzi o dochody zwolnione od podatku, np. osiągane za granicą, w orzecznictwie wskazuje się, że skorzystanie ze zwolnień uzależnione jest od spełnienia przesłanek, które mogą być wykazane wyłącznie dowodami będącymi w dyspozycji podatnika. Jeśli więc podatnik nimi nie dysponuje, to nie może w sposób skuteczny powołać się na takie dochody. Z drugiej strony fakt, że w przeszłości osiągane były dochody i wykazano, iż były opodatkowane lub zwolnione od podatku, nie oznacza, że posłużyły na sfinansowanie wydatków w okresie objętym kontrolą.

Przechowywanie dowodów

Trudno jest zrozumieć i zaakceptować stwierdzenia, w których wymaga się od podatnika dodatkowych dowodów, w sytuacji gdy podatnik nawet znający przepisy podatkowe nie miał możliwości przewidzenia, że za parę lat organy podatkowe zażądają od niego dowodów celem szczegółowego rozliczenia się z gromadzonego majątku. Podatnik znający przepisy podatkowe obowiązujące w latach, w których nabył mienie, przechowuje te dokumenty, do gromadzenia których i przechowywania jest zobowiązany. Żaden przepis prawa nie nakłada jednak na niego powinności gromadzenia wszelkich dokumentów potwierdzających różne zdarzenia. Abstrahuje się przy tym od faktu, iż obowiązek przechowywania dokumentów mających znaczenie dla realizacji zobowiązań podatkowych obejmuje okres do momentu przedawnienia się zobowiązania podatkowego za konkretny rok.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa karnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach karnych. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Karnego w Poznaniu. Prawo Karne Poznań